|
|
ROMAŃSKA POLSKA
OBIEKTY
|
Banie, Ko?ció? Matki Bo?ej Wspomo?enia Wiernych
|
|
|
|
więcej
Budowla orientowana, trójnawowa z prosto zamkni?tym, wyd?u?onym prezbiterium i wie?? zachodni?.
Uk?ad przestrzenny ko?cio?a zniekszta?cony poprzez usuni?cie po po?arze w 1853 roku pierwotnego masywu wie?owego szerszego od nawy i zast?pienie go znacznie w??sz? dzwonnic?. Po po?arze w 1478 roku, okna w nawach poszerzono i wyd?u?ono nadaj?c im form? gotyck?. Szczyty, tak w cz??ci nawowej jak i prezbiterialnej wykonane s? wtórnie z ceg?y. Ko?ció? posiada? pierwotnie cztery portale i dwa przej?cia z masywu wie?owego do cz??ci nawowej.
Korpus nawowy ma kszta?t kwadratu a nawy boczne od g?ównej oddzielone s? ostro?ukowymi arkadami, wspartymi na czterech granitowych filarach.
Z elementów architektonicznych pierwotne s? po trzy roma?skie okna w prezbiterium, wtórnie znacznie przed?u?one ku do?owi. a tak?e od strony pó?nocnej roma?ski portal prowadz?cy z prezbiterium do nieistniej?cej, nieroma?skiej zakrystii i jedno o?cie?e w ?cianie nawy po?udniowej. Z pierwszego okresu budowy pochodz? te? arkady mi?dzynawowe i ?uk t?czy. Na cokole jednego z filarów zachowa? si? pó?noroma?ski motyw li?cia.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
W centrum miejscowo?ci Banie.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
B?dargowo, Ko?ció? Matki Boskiej Wspomo?ycielki Wiernych
|
|
|
|
Ogólny opis
Budowla orientowana, jednonawowa, prosto zamkni?ta od wschodu, pierwotnie z prostok?tn? wie?? zachodni?. Od pó?nocy widoczne szwy muru istniej?cej kiedy? zakrystii. Murowana z kwadr granitowych o niejednolitych wymiarach, u?o?onych jednak w regularne warstwy, dzi?ki du?ej ilo?ci zaprawy wapiennej.
|
|
więcej
?wi?tynia datowana jest na wiek XIII, powsta?a prawdopodobnie oko?o 1220 roku. W dokumencie z 1 lutego 1220 roku bowiem ksi??na Anastazja potwierdza nadanie wsi B?dargowo ko?cio?owi ?w. Jakuba w Szczecinie, wspominaj?c, ?e w zwi?zku z budow?, biskup Zygwin po?wi?ci? miejsce o?tarza oraz podwórze ko?cielne.
Ko?ció? by? wielokrotnie przebudowywany, m.in. w latach 1690, 1701, 1786 i 1863. Podczas tej ostatniej przebudowy zburzona zosta?a wie?a, z której pozosta?y jedynie fragmenty jej ?cian bocznych w formie przypór. Wtedy te? wybito otwory okienne w ?cianach bocznych i zgrupowano je w triady, likwiduj?c dotychczasowe, niepierwotne z pewno?ci? okna.
W elewacji budowli czytelne s? jednak relikty niektórych pierwotnych otworów okiennych o ?uku okr?g?ym. Pozosta?y te? dwa zamurowane portale: pó?nocny, ceglany o ?uku okr?g?ym oraz po?udniowy, 3-uskokowy, ceglany o ?uku lekko ostrym. W fasadzie zachodniej wej?cie do ?wi?tyni prowadzi przez okaza?y portal o ?uku ostrym, ceglany, pi?ciokrotnie schodkowany.
Szczyt wschodni blendowany i oskarpowany, równie? zosta? przebudowany.
Ko?ció? nale?y do charakterystycznej dla zachodnich obszarów województwa zachodniopomorskiego i lubuskiego du?ej grupy XIII wiecznych ko?cio?ów granitowych, które zaliczy? mo?na do lokalnego stylu przej?ciowego od romanizmu do gotyku.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi B?dargowo, 7 km na pó?noc od Ko?baskowa.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Bia?y Ko?ció?, Ko?ció? NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony ok. po?owy XIII wieku z ?amanego granitu i obrobionych ciosów kamiennych by? pierwotnie budowl? jednonawow? z wydzielonym, prosto zamkni?tym prezbiterium i prostok?tn? wie?? nad zachodni? cz??ci? nawy mieszcz?c? empor?. Pierwszy raz wzmiankowany w 1264 r.
|
|
więcej
Klasycystyczna przebudowa w 1827 roku spowodowa?a powstanie nowego szerszego i d?u?szego prezbiterium, rozebranie portalu zachodniego i zbudowanie kruchty zachodniej.
Ko?ció? zosta? znacz?co zniszczony podczas II wojny ?wiatowej, po której pozostawa? w ruinie. W latach 1984-1994 wg proj. Jerzego Rozp?dowskiego dokonano jego odbudowy, nawi?zuj?c do pierwotnej roma?skiej bry?y budynku.
Z pierwotnej budowli pozosta?y mury nawy w pe?nej wysoko?ci, przyziemie wie?y z ma?ymi roma?skimi okienkami sk?adaj?ce si? z trzech pomieszcze? w tym ?rodkowego przesklepionego oryginaln? kolebk? oraz dwa cz??ciowo zrekonstruowane okna w nawie.
Z roma?skiego detalu architektonicznego i wyposa?enia przetrwa?y liczne elementy wmurowane wtórnie w ?ciany ko?cio?a, u?yte do budowy o?tarza g?ównego lub umieszczone w kruchcie i ko?cielnym lapidarium. S? to m.in. fragment relifu z walcz?cymi nied?wiadkami, fragment tympanonu, gzyms empory pe?ni?cy obecnie funkcj? mensy o?tarzowej, kolumienki prze?rocza wie?owego u?yte w okienku kruchty czy tam?e znajduj?ca si? kamienna chrzcielnica. We wn?trzu ko?cio?a odkryto fundamenty pierwotnej ?ciany t?czowej oraz ?lady XIII wiecznej polichromii.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi na wzgórzu, doskonale widoczny z drogi Strzelin - Zi?bice.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Cieszyn, Ko?ció? ??. Miko?aja i Wac?awa, Rotunda Cieszy?ska
|
|
|
|
Ogólny opis
Budowla centralna z apsyd? od wschodu, zachodnim wej?ciem i zachodni? empor?. Zbudowana w XII wieku, ok. 1180 roku, z p?askich starannie dobranych ciosów wapiennych tworz?cych lico wewn?trzne i zewn?trzne w uk?adzie opus emplectum. Pe?ni?a funkcj? kaplicy zamkowej i ko?cio?a grodowego.
|
|
więcej
Zachowana w pe?nej wysoko?ci murów, z ?ukiem t?czowym i z konchowymi sklepieniami z p?askich p?ytek kamiennych nad kopu?? i apsyd?. Pierwotne s? fragmenty empory zachodniej (bazy i s?upy kolumn), zrekonstruowanej w 1955 roku.
Na empor? prowadzi klatka schodowa, któr? poprowadzono cz??ciowo w grubo?ci muru, U szczytu schodów prowadz?cych na empor? znajduje si? zamurowany portal roma?ski.
W XIV wieku roma?ska rotunda zosta?a dopasowana do gotyckiego zamku. Poziom posadzki podniesiono o dwa metry, przekszta?cono okna, które zachowa?y jednak obustronne rozglifienia o?cie?y. Z elementów architektonicznych pierwotny pozosta? te? pó?kolisty portal z g?adk? p?yt? tympanonu a z wyposa?enia stipes o?tarza.
Klasycystyczna przebudowa rotundy w 1839 roku wi?za?a si? z wybiciem du?ych, pó?kolistych okien i otynkowaniem elewacji. W latach 1947-1955 przeprowadzono reromanizacj?, w trakcie której rotundzie przywrócono pierwotny charakter.
Bez w?tpienia jest jednym z symboli polskiego romanizmu.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ona na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Czerwi?sk nad Wis??, Ko?ció? Zwiastowania NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Opactwo kanoników regularnych w Czerwi?sku, ufundowane zosta?o przed rokiem 1155, co dowodzi wystawiona dla klasztoru bulla papie?a Hadriana IV. Fundatorem Czerwi?ska by? biskup p?ocki Aleksander z Malonne. Z ostatnich bada? archeologicznych wynika, ?e zasadnicze zr?by ko?cio?a wzniesione zosta?y ju? na pocz?tku II po?. XII wieku.
|
|
więcej
Ko?ció? klasztorny w Czerwi?sku zosta? zbudowany jako orientowana, pi?cioprz?s?owa bazylika trójnawowa o zmiennym systemie podpór (w rytmie filar-kolumna) z apsydami zamykaj?cymi naw? g?ówn? i boczne i z dwuwie?ow? fasad? zachodni?. Wzniesiono go w technice opus emplectum na planie pod?u?nym z wpisanym krzy?em ?aci?skim, którego ramiona poprzeczne tworzy?y w bryle niski pseudotransept. W dwuwie?owej fasadzie szerszej od naw, znajdowa?a si? kruchta mi?dzywie?owa z empor?. Wej?cie do wie? mie?ci?y pogrubione ?ciany wschodnie masywu wie?owego. Pierwotnie nawy i prezbiterium kryte by?y stropem.
Sposób konstrukcji wschodniej cz??ci ko?cio?a w Czerwi?sku, nazywany redukcj? systemu kluniackiego, rozpowszechni? si? w Europie w XII w., ale na ziemiach polskich zosta? zastosowany ju? wcze?niej, np. przy budowie opactwa benedyktynów w Ty?cu. Rozwi?zanie partii zachodniej natomiast nawi?zuje do ko?cio?a ?w. Aureliusza w Hirschau.
W Czerwi?sku podpory mi?dzynawowe w postaci czworo?ciennych filarów i kolumn o cylindrycznym trzonie, zosta?y wykonane z dok?adnie obrobionych granitowych kamieni, co jest ewenementem na tle pozosta?ych budowli wznoszonych w owym czasie na terenie Polski, gdzie tego typu elementy robiono z monolitycznych g?azów piaskowcowych.
Przy budowie ?wi?ty? czerwi?skiej i p?ockiej po raz pierwszy w Polsce zastosowano ceg?? roma?sk?, u?yt? mi?dzy innymi do wype?nienia w niektórych fragmentach wewn?trznego lica murów wewn?trznych i wykonania elementów konstrukcyjnych jak np. ?uki.
Ko?ció? Zwiastowania Naj?wi?tszej Marii Panny w Czerwi?sku w du?ej cz??ci zachowa? pierwotny uk?ad przestrzenny. Bry?a uleg?a niewielkim przekszta?ceniom w okresie gotyku i baroku a system konstrukcyjny zakry?y barokowe nawarstwienia.
Czerwi?ska ?wiatynia by?a wielokrotnie przebudowywana. Pierwszy raz jeszcze w okresie roma?skim. W I ?w. XIII wieku wyburzono apsyd? nawy po?udniowej, przed?u?ono ?ciany nawy, tworz?c kaplic? po?udniow? i sklepion? zakrysti?.
Nast?pna przebudowa by?a wynikiem po?aru, który w 1328 r. zniszczy? ?wi?tyni?, jednak g?ówne nat??enie prac budowlanych przypad?o na prze?om XIV i XV w. Ko?ció? klasztorny, a zw?aszcza jego wschodnia cz??? uzyska?y wtedy nowy, gotycki charakter. Podczas przebudowy podwy?szono ?ciany apsydy g?ównej, nadmurowuj?c je warstw? cegie?, powi?kszaj?c jednocze?nie e niej okna, za? wschodni szczyt ko?cio?a zwie?czono dwiema parami gotyckich sterczyn.
We wn?trzu ?wi?tyni zosta?a zamurowana pó?nocna arkada pseudotranseptu, przez co zosta?o zamkni?te nadbudowane pomieszczenie na jej pi?trze, do którego dost?p prowadzi? przez schody w grubo?ci muru nad pierwotn? arkad? w ?cianie którego wykuto prze?wity ostro?ukowe, typowe dla gotyku. W tym czasie tak?e kosztem nawy g?ównej wyd?u?ono ku zachodowi prezbiterium, nakrywaj?c je sklepieniem ?ebrowym o uk?adzie pó?gwia?dzistym.
W 1. po?owie XVII w. dokonano barokizacji wn?trza ko?cio?a. Roma?skie kolumny i filary mi?dzynawowe obmurowano ceg?? i otynkowano. Zbudowano nowy chór muzyczny w miejsce empory zachodniej i dobudowano now? krucht? niszcz?c roma?ski portal.
Z roma?skich elementów architektonicznych czerwi?skiego ko?cio?a wyró?nia si? portal z fasady zachodniej, pierwotnie trójuskokowy, z trzema ?ukami archiwolty, z bogat? dekoracj? rze?biarsk? ukazuj?c? ?wiat roma?skiej symboliki. Na prawym jego kapitelu umieszczono ludzk? g?ow? z o?limi uszami na kapitelu lewym dominuje motyw walki dobra ze z?em.
Obecny kszta?t portalu jest wynikiem nieudanej rekonstrukcji 1908 roku, zestawiaj?c go w taki sposób, w jakim nigdy nie istnia?. W lapidarium mieszcz?cym si? w przyziemiach wie?y znajduj? si? pozosta?e zachowane elementy portalu, m.in. znaczne fragmenty tympanonu w tym dolna jego cz??? w postaci arkadowych wn?k mieszcz?cych pe?noplastyczne figurki 13 aposto?ów, z których zachowa?y si? dwie (a nad nimi znajdowa? si? Chrystus w medalionie trzymanym przez anio?y), figuralnie zdobione w?gary i fragmenty spiralnych kolumn.
Wie?e ko?cio?a posiadaj? oryginalne okna szczelinowe a w górnych partiach biforia. Pozosta?o?ci romanizmu zobaczy? mo?na równie? w zamykaj?cej naw? pó?nocn? kaplicy, gdzie uwag? zwracaj? roma?skie okienka, ?uk arkady oraz absyda.
W okresie roma?skim ca?y ko?ció? by? pokryty polichromi?. Odkrycia zespo?u roma?skich fresków na wschodniej ?cianie kaplicy po?udniowej ko?cio?a w Czerwi?sku, dokona? w latach pi??dziesi?tych XX w. Krzysztof D?browski. Mimo daleko posuni?tego stanu zniszczenia czerwi?skiej polichromii mo?na odczyta? jej motyw ikonograficzny. G?ównym tematem fresku z po?udniowej ?ciany bocznej kaplicy po?udniowej jest rozbudowana wersja S?du Ostatecznego, którego centraln? posta? stanowi?a, niezachowana ju?, figura Chrystusa jako s?dziego. Towarzyszy?a mu, umieszczona z prawej strony, Maria, a ?rodkow? kompozycj? otacza?y koliste medaliony i postacie anio?ów w locie. Do dzi? zachowa?o si? wyobra?enie anio?a unosz?cego w r?ku narz?dzia M?ki Pa?skiej, tj. m?ot i trzy gwo?dzie a z pozosta?ych kolistych medalionów czytelna jest scena umywania r?k. Ze stoj?cej po prawej stronie postaci Marii zachowa? si? fragment nimbu i b??kitnego p?aszcza, za? w tle kr?g gwiazd. Polichromia ta datowana jest na wiek XIII.
Monumentalny charakter maj? freski ze ?ciany t?czowej ko?cio?a, przeniesione obecnie na wschodni? ?cian? kaplicy po?udniowej (w miejsce istniej?cych tam fresków gotyckich z XV wieku, które z kolei przeniesiono na ?cian? pó?nocn? tej kaplicy). Sk?adaj? si? z szeregu scen i pojedynczych postaci umiejscowionych w pi?ciu u?o?onych poziomo strefach. Przedstawienia zajmuj?ce górne rz?dy zosta?y uj?te w koliste medaliony, a pozosta?e sceny zamkni?te s? arkadowymi i prostok?tnymi obramowaniami. Dolny rz?d medalionów ilustruje Ksi?g? Rodzaju, czytelne s? sceny: Stworzenie ro?lin, Grzech pierworodny, Wygnanie z raju oraz fragment uszkodzonego wizerunku Boga Ojca. Mi?dzy medaliony zosta?y wkomponowane sceny i postacie z ksi?gi Genesis, z których dzi? czytelna jest jedynie scena zabójstwa Abla.
Druga strefa polichromii ?ciany t?czowej ilustruje wydarzenia ze Starego Testamentu, w?ród których mo?na wyra?nie odczyta? histori? Noego i arki, a ni?ej zobrazowane zosta?y trzy sceny tworz?ce cykl Ofiary Abrahama. Kolejny pas malowide? to sze?? obrazów ukazuj?cych przyk?ady m?cze?stwa, spo?ród nich mo?na odczyta?: m?cze?stwo ?w. Szczepana i Pora?enie Szaw?a, m?cze?stwa ?w. Wawrzy?ca i ?w. Katarzyn?.
Kompozycja ca?o?ci cyklu, a tak?e ukszta?towanie poszczególnych scen wykazuje du?e podobie?stwo do miniatur pochodz?cych z karty zaginionej ksi?gi Genesis, która przechowywana by?a w bibliotece czerwi?skiego klasztoru. Ich autorem by? zapewne zakonnik pracuj?cy w klasztornym skryptorium. Freski te pochodz? z 2 po?owy XII wieku.
Z roma?skich elementów wyposa?enia ?wi?tyni zachowa?y si? drewniane drzwi z metalowymi okuciami z wej?cia do po?udniowej nawy bocznej ko?cio?a (obecnie w zamurowanym portalu nawy pó?nocnej), prawdopodobnie stanowi? najstarszy zabytek tego typu w Polsce. Ich okucia sk?adaj? si? z trzech zespo?ów ornamentalnych, gdzie w dwóch górnych centralnym motywem jest kolisty pier?cie? zamykaj?cy form? krzy?a podwójnego, tzn. o?mioramiennego. Ramiona krzy?a wewn?trz zako?czone s? trójlistnie, a ka?de z ramion poziomych rozwidla si? na pi?? wachlarzowatych cz??ci, ramiona pionowe za? i przek?tne w górnym zespole oku? dziel? trójlistnie. Na drzwiach tych wraz z okuciami, znajdowa?a si? odlana w br?zie antaba, która zagin??a w czasie wojny. Wyobra?a?a wpisan? w medalion pe?noplastyczn? g?ow? lwa. Zabra? j? w 1940 roku oficer Wermachtu, a równocze?nie historyk sztuki, Dagobert Frey. Roma?ska jest tak?e kamienna chrzcielnicy w kruchcie zachodniej.
Wraz z ko?cio?em w Czerwi?sku powsta?y i zabudowania klasztorne. Wiadomo, ?e ze wzgl?du na cz?ste pobyty królów Polski oraz innych dostojników jedno ze skrzyde? klasztornych mia?o przeznaczenie rezydencjonalne. W 1361 roku przebywa? tu Kazimierz Wielki, a podczas wielkiej wojny z zakonem krzy?ackim - W?adys?aw Jagie??o. Obecne zabudowania klasztorne, przylegaj?ce do ?wi?tyni od po?udnia, powsta?y w XV-XVI w., przebudowane zosta?y w XVII w. Z XV w. pochodz? plebania i dzwonnica (tzw. Brama Opata Kuli), wtedy te? sklepiono gwie?dzi?cie kaplic?, by? mo?e dawny refektarz, w skrzydle po?udniowym, dodaj?c tam portal gotycki.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Klasztor kanoników regularnych lokowano przy istniej?cej ju? wcze?niej osadzie na platformie ograniczonej w?wozem od zachodu, a zachowanym do dzi? w postaci drogi, ponad uskokiem skarpy od po?udnia, cz??ciowo zniwelowanym.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Dziekanowice, Ko?cio? ??. Marii Magdaleny i Miko?aja
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony na pocz?tku XIII wieku z ciosów piaskowca, jako niewielka jednonawowa budowla z prosto zamkni?tym prezbiterium.
|
|
więcej
Z wyj?tkiem ?ciany zachodniej zachowany w praktycznie niezmienionej formie, stanowi?c prezbiterium obecnej barokowej budowli.
Z zewn?trz na ciosach zachowa?y si? liczne znaki kamieniarskie a we wschodniej ?cianie pierwotne roma?skie okienko, pó?koliste, obramowane trójlistnie.
Wewn?trz zachowany pierwotny ?uk t?czowy z gzymsem impostowym, a tak?e wspornik pierwotnego sklepienia prezbiterium, obecne jest XX wieczn? rekonstrukcj?. Nawa ko?cio?a kryta by?a stropem drewnianym. Na murach prezbiterium i ?ciany t?czowej pozosta?o?ci roma?skiej polichromii.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Gardno, Ko?ció? Naj?wi?tszego Serca Pana Jezusa
|
|
|
|
Ogólny opis
Jeden z najwcze?niejszych ko?cio?ów kamiennych na Pomorzu Zachodnim. Zbudowany w I po?owie XIII wieku, z pewno?ci? przed rokiem 1242.
|
|
więcej
Jednonawowy, z wyodr?bnionym prezbiterium zamkni?tym pó?kolist? apsyd?, pierwotnie kryty stropem drewnianym. Wzniesiony w technice opus emplectum z kwadr granitowych o ró?nym stopniu obróbki. Ciosy zewn?trzne s? obrobione w miar? dok?adnie, tworz?c regularne warstwy, lico ?cian wewn?trznych wykonano natomiast z g?azów nieobrobionych.
Budowla zachowa?a swój pierwotny uk?ad przestrzenny i bry??, jedyn? znacz?c? przebudow? przechodz?c w roku 1893 kiedy to wymurowano w cegle wschodni szczyt nawy i nieco nadbudowano szczyt zachodni. Wtedy te? poszerzono arkad? ?uku t?czowego i w nawie oraz w prezbiterium przemurowano wszystkie otwory okienne w stylu neoroma?skim, w obramieniu ceramicznym.
Z elementów architektonicznych budowli, pierwotne s? dwa roma?skie jednouskokowe portale po?udniowe (jeden prowadz?cy do nawy, drugi do prezbiterium), ostro?ukowy trójuskokowy portal zachodni (g?ówne wej?cie do ?wi?tyni), trzy okna apsydy oraz jej konchowe sklepienie. W ?cianach po?udniowej i pó?nocnej, widoczne s? ?lady po przemurowaniach otworów okiennych.
Wewn?trz ko?ció? jest obecnie otynkowany, przykryty zrekonstruowanym stropem drewnianym. Pierwotne wyposa?enie do naszych czasów si? nie zachowa?o.
Ko?ció? zosta? zdewastowany w roku 1945 i popad? w ruin?. Odbudowany w roku 1978, znów pe?ni funkcje sakralne.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Usytuowany na niewielkim wywy?szeniu w centrum wsi, przy rozga??zieniu dróg.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Gda?sk-Oliwa, Ko?ció? zespo?u klasztornego cystersów, Katedra Oliwska
|
|
|
|
Ogólny opis
Ko?ció? klasztorny pw. Trójcy ?wi?tej, NMP i ?w. Bernarda jest trójnawow? bazylik? z transeptem. Ufundowany w 1186 r., wielokrotnie przebudowywany. ??czy w sobie style od roma?skiego przez gotyk po barok.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Gieb?o, Ko?ció? ?w. Jakuba
|
|
|
|
Ogólny opis
Jest budowl?, której tylko 3 lat zabrak?o do bezdyskusyjnego miana jednej z pere?ek polskiego romanizmu.
|
|
więcej
Wzniesiony pod koniec I po?. XIII wieku ze starannie obrobionych ciosów wapiennych jako budowla jednonawowa z prosto zamkni?tym prezbiterium oraz wie?? zachodni? i empor? w zachodniej cz??ci nawy.
Prezbiterium do?wietla? ulokowany w ?cianie wschodniej w?ski otwór okienny oraz dwa otwory w ?cianach bocznych. Wst?p do nawy prowadzi? przez portal od po?udnia uj?ty dwoma otworami okiennymi. Roma?ska empora wsparta by?a na dwóch filarach i dost?pna poprzez klatk? schodow? w wie?y.
Ko?ció? przetrwa? w nienaruszonej, roma?skiej formie do roku 1911, kiedy to jego uk?ad i bry?a zosta?y kompletnie zatarte przez przebudow?, podczas której rozebrano jego parti? zachodni? z wie?? i empor? przed?u?aj?c naw? o dwa prz?s?a ku zachodowi, stawiaj?c now? wie?? i podwy?szaj?c mury o ok. 1 m.
Rozebrano wtedy równie? barokow? krucht? po?udniow? oraz zakrysti?, któr? zast?piono budowl? ceglan?, ulokowan? na wschód od prezbiterium. W zwi?zku z podwy?szeniem wysoko?ci ?cian ko?cio?a zniszczono gzyms koronuj?cy.
Oprócz ?cian pierwotnej budowli których zarys jest doskonale widoczny, pozosta? ?uk t?czowy wsparty na du?ych gzymsach pilastrów. Z elementów architektonicznych pierwotne s? dwa okna w ?cianie po?udniowej nawy i uskokowy, zamurowany portal po?udniowy z g?adk? p?yt? tympanonu. Zamurowane zosta?y okna w ?cianie wschodniej prezbiterium i pó?nocnej ?cianie nawy.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? usytuowany jest w zachodniej cz??ci wsi, po po?udniowej stronie ulicy Cz?stochowskiej, w otoczeniu dawnego cmentarza ogrodzonego kamiennym murem.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Giecz, Ko?ció? ?w. Miko?aja
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony pod koniec XII w. z kostki granitowej jest obiektem jednonawowym, z krótkim prz?s?em prezbiterialnym zako?czonym pó?kolist? apsyd?. I nawa i prezbiterium kryte stropem drewnianym. Pierwotne s? generalnie mury zewn?trzne, ?ciana t?czowa oraz otwory okienne w ?cianie pó?nocnej i apsydzie. Portal i okna w ?cianie po?udniowej s? rekonstruowane. W prezbiterium przy o?tarzu znajduje si? roma?ska chrzcielnica.
|
|
więcej
Na pocz?tku lat pi??dziesi?tych XX wieku rozebrano wszystkie pó?niejsze przybudówki, jak wie?a, kruchta oraz przypory wzmacniaj?ce ?ciany, poddaj?c obiekt gruntownej reromanizacji, czemu zawdzi?cza swój obecny wygl?d.
Wn?trze Ko?cio?a ?w. Miko?aja, co ujawni?y prace wykopaliskowe, kryje relikty wcze?niejszej ?wi?tyni pochodz?cej z ko?ca XI wieku, która sk?ada?a si? z prostok?tnej nawy zako?czonej od wschodu apsyd?. S? one eksponowane w rezerwacie archeologicznym pod posadzk? ko?cio?a a dost?p do nich prowadzi poprzez przez dwa uchylne w?azy, z których jeden umieszczono w pó?nocnej cz??ci centralnej partii nawy, drugi natomiast w po?udniowej cz??ci prezbiterium.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Dzi? w ?rodku wsi Giecz, znajdowa? si? niegdy? w sercu przyleg?ej do grodu osady targowej. Po?o?ony na niewielkim wzniesieniu otoczony murkiem wraz z przyleg?ym starym cmentarzem i drewnian? dzwonnic?.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Gniezno, Ko?ció? Wniebowzi?cia NMP i ?w. Wojciecha, Katedra Gnie?nie?ska
|
|
|
|
Ogólny opis
Obecnie gotycki, którego budow? rozpocz?to w 1343 a uko?czono w roku 1512, kryje w swoich podziemiach relikty trzech poprzednich, murowanych budowli, dwóch przedroma?skich i roma?skiej katedry.
|
|
więcej
Pierwsza na miejscu zwanym teraz Wzgórzem Lecha by?a przedroma?ska rotunda z lat 70. X wieku. Pozosta? z niej fragment kolistego muru o ?rednicy 8 m z okrzesków granitowych, znajduj?cy si? w podziemiach, na ?rodku trzeciego licz?c od zachodu prz?s?a obecnej nawy g?ównej. Pochowano w niej D?brówk?, ?on? Mieszka I.
Nawarstwiaj?ce si? na pozosta?o?ciach tej rotundy relikty konstrukcji prostok?tnej, interpretuje si? obecnie jako pierwsz? konfesj?, stanowi?c? miejsce pochówku ?w. Wojciecha, którego pogrzeb i konsekracja nast?pi?y w roku 999 roku.
Konfesja ta po?o?ona jest w ?rodku pó?niejszej trójnawowej bazyliki, budowli drugiej, z której zachowa?y si? tylko zarysy trójapsydowej partii wschodniej. By?a to katedra przedroma?ska, która jak si? s?dzi, zast?pi?a wcze?niejsz? katedr? drewnian? i powstawa?a w latach 1018 (po po?arze) - 1025 (koronacja Boles?awa Chrobrego). Mo?na domniemywa?, ?e zosta?a znacz?co zniszczona w 1038 podczas najazdu Brzetys?awa.
Na jej miejscu wkrótce powsta?a w swym zasadniczym zr?bie w II ?w. XI w. (przed 1064 r. - pierwsza konsekracja) budowla trzecia, w stylu roma?skim. By?a ostatecznie trójnawow? bazylik? z wie?ami zachodnimi. W IV ?w. XI zburzono jej apsyd? g?ówn? i zbudowano now?, wyd?u?aj?c budowl? ku wschodowi (ok. 1097 r. - ponowna konsekracja) co by?o spowodowane odrodzeniem kultu ?w. Wojciecha i potrzeb? wzniesienia bardziej okaza?ej konfesji. Wtedy te? zapewne powsta?y wie?e zachodnie. Z tej budowli zachowa? si? ci?g fundamentów na ca?ej d?ugo?ci budowli oraz fragmenty granitowych murów przyziemia, w niektórych miejscach ods?oni?tych spod tynku.
Oko?o roku 1150 powsta?a kolejna, IV ju? wersja konfesji, stan??a ona bli?ej o?tarza, wtedy te? powsta?y s?ynne drzwi z br?zu, z zapewne okaza?ym portalem, z którego zachowa? si? jedynie fragment ozdobnej archiwolty.
W 1220 r. roku zawali?a si? wie?a pó?nocna ko?cio?a, co spowodowa?o odbudow? pomieszczenia mi?dzywie?owego i samej wie?y, któr? odbudowano w cegle, przyziemia za? sklepiono. W przyziemiu tym zachowa?y si? 2 rozglifione okienka widoczne tylko od wewn?trz oraz wtórnie u?yte ciosy w zewn?trznych partiach przyziemia.
Drzwi z br?zu nazywane Drzwiami Gnie?nie?skimi to jeden z najcenniejszych zabytków polskiej sztuki roma?skiej. Umieszczone s? w gotyckim portalu wej?cia po?udniowego do katedry. Skrzyd?a odlane z br?zu ok. 1170 roku s? nierównej wielko?ci, jedno z nich jest odlane w ca?o?ci, drugie sk?ada si? z 24 zlutowanych cz??ci. Powierzchnia ka?dego z nich podzielona jest na 9 kwater, w których widniej? p?askorze?by ze scenami z ?ycia i ?mierci ?w. Wojciecha. Skrzyd?a obramowane s? bordiur? z wici? ro?linn? oraz z wplecionymi motywami figuralnymi i zoomorficznymi.
Pod koniec XII wieku powsta?y w katedrze ceramiczne posadzki, których odnaleziono liczne fragmenty.
Z katedr? gnie?nie?sk? zwi?zanych jest szereg innych roma?skich zabytków sztuki. Wspomnie? tu trzeba o s?ynnej g?ówce z katedry gnie?nie?skiej. To rze?ba wykonana z gipsu, o zaledwie 8.6 cm wysoko?ci, stanowi?ca pierwotnie fragment polichromowanej dekoracji reliefowej katedry roma?skiej. Datowana na wiek XII. Znaleziona w podziemiach katedry gnie?nie?skiej.
W podziemiach znajduje si? p?yta nagrobkowa, inskrypcyjna. Pochodzi ze zbudowanego z kamieni grobowca o nieznanej formie, po?o?onego w nawie pó?nocnej, równolegle do osi budowli, na zewn?trz apsydy ko?cio?a Boles?awa Chrobrego. Prostok?tna, wykonana z zaprawy gipsowej, zachowana we fragmencie o d?ugo?ci 120-132 cm i szeroko?ci 66-69 cm. Datowana na I ?w. XI wieku. Odkryta w 1959 roku. Obecnie in situ, jako element ekspozycji w podziemiach katedry.
Podczas prac archeologicznych, niefachowo niestety prowadzonych w latach 30. XX wieku odkryto w katedralnych grobowcach szereg przedmiotów.
Z grobu Y pochodzi kielich i o?owiana krzywa?? pastora?u; z grobu X pier?cie? z szafirem, enkolpion ze z?otym ?a?cuchem i krzywa?? pastora?u wykonana z br?zu, kuta, grawerowana, z?ocona i ozdobiona koralami, posiadaj?ca form? wici ro?linnej b?d?cej symbolem ?aski Aarona; z grobu V plakieta emaliowana z wyobra?eniem ?w. Tomasza; z grobu T plakieta emaliowana z wyobra?eniem ?w. Paw?a. W jednym z grobów, dzi? nie wiadomo niestety w którym znaleziono tak?e ko?ciany rdze? krzywa?ni pastora?u.
Z roma?skiej katedry zachowa?o si? tak?e ok. 30 drobnych fragmentów witra?y ze szk?a barwionego ze ?ladami malowania o ornamentyce ro?linnej i geometrycznej. S? to najstarsze fragmenty witra?y w Polsce, datowane na XI w.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Katedra usytuowana jest na Wzgórzu Lecha u wylotu ul. Tumskiej, prowadz?cej do Rynku. Od strony po?udniowej przed ko?cio?em rozci?ga si? niewielki plac z pomnikiem Boles?awa Chrobrego. Od zachodu teren ogranicza stroma skarpa, od wschodu s?siaduje z zabudow? miejsk?, a od pó?nocy z zespo?em kanonii, ko?cio?em ?w. Jerzego i dzwonnic?.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Go?ciszów, Ko?ció? Matki Boskiej Cz?stochowskiej
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony w II ?w. XIII wieku ze starannie dopasowanych ciosów piaskowca, jako budowla jednonawowa z prezbiterium zamkni?tym wieloboczn? apsyd?.
|
|
więcej
Zachowane pierwotne mury budowli. Prezbiterium przed?u?ono w XVII wieku ale pierwotn? apsyd? z?o?ono z tych samych elementów w nowym miejscu. Wie?a zachodnia pochodzi z XVI wieku.
Wewn?trz zachowane sklepienie krzy?owo ?ebrowe zachodniego prz?s?a prezbiterium opartego na s?u?kach zdobionych motywami ro?linnymi.
W ?cianie pó?nocnej nawy i prezbiterium po jednym pierwotnym otworze okiennym, zamkni?te pó?koli?cie, rozglifione, w niszach obrze?onych pó?wa?kiem.
Pod okapem apsydy fryz arkadowy z reliefami o motywach ro?linnych i zwierz?cych, naro?a apsydy akcentuj? kolumienki o kostkowych g?owicach z motywami ro?linnymi.
W pó?nocnej ?cianie prezbiterium zachowane pozosta?o?ci polichromii ze scen? Zwiastowania NMP z ok. 1420 r.
Po stronie pó?nocnej wczesnogotycki portal nawowy. Wewn?trz ko?cio?a dwie roma?skie p?yty nagrobne, po wschodniej i zachodniej stronie tego portalu.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? usytuowany w centrum wsi, od po?udnia s?siaduje z pozosta?o?ci? renesansowego zamku.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia: fot. dolny-slask.org.pl
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Go?lice, Ko?ció? Wniebowzi?cia NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony przed po?ow? XIII wieku z ciosów piaskowca, jako budowla jednonawowa z prezbiterium o nieznanym zako?czeniu i z empor? w cz??ci zachodniej.
|
|
więcej
Budowla znacz?co zniekszta?cona przebudowami. Ju? w okresie gotyku rozbieraj?c ?cian? wschodni? przed?u?ono prezbiterium. Potem w 1610r. wzniesiono krucht? zachodni?, przekszta?caj?c cz??? zachodni?, dobudowano po obu stronach kaplice oraz wzniesiono zakrystii.
Z pierwotnej ?ciany pozosta?y ?ciany stopniowo ods?aniane podczas prac renowacyjnych, ich artykulacja w postaci lizen i gzyms przebiegaj?cy poni?ej obecnej strefy okien. Pierwotne s? okna w nawie od strony pó?nocnej, okno w ?cianie pó?nocnej prezbiterium i ?ciana t?czowa.
W nawie eksponowane s? roma?skie mury, okna, a tak?e pozosta?o?ci pilastru, sklepie? i schodów prowadz?cych na empor?, znajduj?ce si? w jej pó?nocno-zachodniej cz??ci.
Ko?ció? s?ynny jest z kamiennej figury Madonny Tronuj?cej, jednej z takich dwóch w Polsce (druga znajduje si? w ko?ciele w Wysocicach) która , najprawdopodobniej znajdowa?a si? w tympanonie, a odkryta zosta?a w 1915 roku przy okazji likwidowania zniszcze? wojennych. Powszechnie znana jest te? g?owica kolumny z reliefem przedstawiaj?cym ptaki (oba orygina?y w Muzeum Diecezjalnym w Sandomierzu). Na wschodniej ?cianie nawy znajduje si? cios kamienny z fragmentem reliefu ukazuj?cym pracuj?cego kamieniarza.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? usytuowany jest na wzniesieniu w centrum wsi, zajmuje ?rodek owalnego placu otoczonego kamiennym murem i starodrzewem.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Grzegorzowice, Ko?ció? ?w. Jana Chrzciciela
|
|
|
|
Ogólny opis
Pierwotna ?wi?tynia wzniesiona zosta?a prawd. na pocz?tku XIV wieku z kamienia ?amanego, jako budowla centralna o ?rednicy wewn. ok 7.5 , z pó?kolist? apsyd? od wschodu o ?rednicy 4 m. Obecnie pe?ni funkcj? prezbiterium zbudowanego w XVII wieku ko?cio?a.
|
|
więcej
Zachowana w obr?bie murów obwodowych, z wyj?tkiem wyburzonej cz??ci zachodniej nawy.
W okresie baroku przemurowane zosta?y wszystkie otwory okienne, ich obecny wygl?d to efekt przeprowadzonej w latach 30. XX wieku reromanizacji, obejmuj?cej tak?e rekonstrukcj? maswerku, okna absydalnego i dwóch okien w dawnej nawie.
Datacja budowli ze wzgl?du na archaiczny sposób murowania budzi?a wiele kontrowersji. Obecnie uwa?a si?, ?e jest przyk?adem budowli zapó?nionej typologicznie.
Z najstarszego wyposa?enia uwag? zwraca gotycka chrzcielnica z 2. po?owy XIV wieku. W fasadzie cz??ci nowo?ytnej znajduje si? kamienny portal, z kartuszem na kli?cu i wyryt? dat? 1627. Niemal?e taki sam portal akcentuje wej?cie boczne.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Usytuowany na wierzcho?ku Góry Sytnej, na prostok?tnym placu, otoczonym kamiennym murem z ceglan? dzwonnic?.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Imielno, Ko?ció? ?w. Miko?aja
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony ok. 1224 r. w kr?gu oddzia?ywa? architektury cysterskiej z kamiennych ciosów wapienia pi?czowskiego.
|
|
więcej
Wprawdzie bry?? ko?cio?a zak?ócaj? dzi? dobudówki, wykonane w XV i XVII w. (od pó?nocy kaplica barokowa i zakrystia, od po?udnia kaplica gotycka), zachowa? si? natomiast pierwotny uk?ad wn?trza.
Imielni?ski ko?ció? by? trójnawow? ?wi?tyni? z prosto zamkni?tym, poka?nym prezbiterium przykrytym dwoma prz?s?ami sklepienia ?ebrowego. Z okresu pierwotnego pochodz? mury obwodowe. W p?n. ?cianie prezbiterium zachowa?y si? pó?koli?cie zamkni?te pierwotne otwory okienne, znajduj? si? tam tak?e tzw. s?u?ki - kolumienki, które podtrzymywa?y roma?skie sklepienie.
Zewn?trzna ?ciana po?udniowej kaplicy posiada cenn? XV-wieczn? p?askorze?b?, której ?redniowieczny autor symbolicznie odniós? si? do Zmartwychwstania.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi przy rozwidleniu dróg.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Inow?ódz, Ko?ció? ?w. Idziego
|
|
|
|
Ogólny opis
Budowla z prze?omu XI i XII wieku, orientowana, murowana z ciosów piaskowca. Prostok?tna nawa zamkni?ta od zachodu cylindryczn? wie?? mieszcz?c? empor?, od wschodu absyd?. Konstrukcja pierwotna zasklepiona w baroku. Wtórna jest pó?nocna dobudówka mieszcz?ca zakrysti?.
|
|
więcej
Obiekt pe?ni funkcj? sakraln? w okresie letnim. Wed?ug relacji ju? w roku 1849 by? powa?nie zdewastowany. Dodatkowo w czasie dzia?a? wojennych w latach 1914-15 zniszczona zosta?a ?ciana po?udniowa i absyda. Poddany kilkukrotnym renowacjom. Pierwsza mia?a miejsce w roku 1911, druga która jeszcze nie zaburzy?a pierwotnej bry?y ko?cio?a w latach 1924-1926 i wreszcie ostateczny wygl?d nada?a ko?cio?owi rekonstrukcja prowadzona w latach 1936-1938 z inicjatywy prezydenta Ignacego Mo?cickiego, wed?ug projektu Wilhelma Henneberga. Wprowadzono wtedy wiele elementów obcych wcze?niejszej architekturze ko?cio?a - m.in. podwy?szono o jedn? kondygnacj? wie??, w nawie od strony zachodniej na miejscu otwartej arkady wybudowano empor? z tryforyjnymi prze?roczami, a absyd? mimo istniej?cych archiwaliów odtworzono bez dwóch pierwotnie istniej?cych okien.
Ocenia si?, ?e pierwotny w?tek roma?ski murów ko?cio?a obejmuje 50% ?cian wie?y, 70% ?ciany pó?nocnej, 80% ?ciany zachodniej i 15% ?ciany po?udniowej. Z pierwotnej budowli zachowane s? tak naprawd? dolne partie wie?y, ?ciana nawy pó?nocnej i szereg detali architektonicznych albo wbudowanych w obiekt, rekonstruowane elementy lub umieszczonych w lapidarium w zakrystii.
Bez w?tpienie tak daleko posuni?ta ingerencja w pierwotny wygl?d budowli budzi kontrowersje. Mo?na nazywa? to k?amstwem historycznym i architektonicznym lub wersj? romanizmu wg Wilhelma Henneberga. Ko?ció? ?w. Idziego jest jednak budowl? niezwykle atrakcyjn? (kiedy? klasy zerowej) i robi?c? ogromne wra?enie, czemu bez w?tpienia pomaga usytuowanie na wzgórzu, jak i u?yty do budowy kamie? o lekko czerwonawym odcieniu.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Dobrze widoczny z centrum wsi, usytuowany na wzgórzu.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Inowroc?aw, Ko?ció? NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Jednonawowa budowla orientowana, zbudowana z granitowych ciosów, z ceglanymi partiami wie? powy?ej przyziemia. Korpus ko?cio?a od strony wschodniej zamyka krótkie prostok?tne prezbiterium zako?czone pó?kolist? apsyda, a od strony zachodniej fasada z dwiema wie?ami.
|
|
więcej
Ko?ció? powsta? w dwóch etapach. Oko?o prze?omu XII i XIII wieku wzniesiono prezbiterium, naw? i przyziemie masywu zachodniego, ceglane w murowane w uk?adzie wendyjskim wie?e uko?czono w latach 20. i 30. XIII stulecia.
Nawa przykryta jest p?askim drewnianym stropem. W kruchcie po?udniowej, jednej z trzech w przyziemiu wie?y, zachowa?o si? oryginalne sklepienie krzy?owe zbudowane z kamienia, w ?cianach nawy - pisciny.
Naw? zamkni?t? od zachodu empor? do?wietlaj? umieszczone pod gzymsem koronuj?cym, niedu?e, pó?koli?cie zamkni?te okna, rozmieszczone po cztery w ?cianach pó?nocnej i po?udniowej.
Do wn?trza budowli prowadz? trzy portale, wszystkie zamkni?te pó?kolist? archiwolt? z g?adkimi tympanonami. G?ówny, w masywie wie?owym z czterouskokowym o?cie?em, po?udniowy, dwuuskokowy i pó?nocny tak?e dwuuskokowy z p?askorze?bionymi maskami na o?cie?u.
Na ?cianach a zw?aszcza na zewn?trznej pó?nocnej ?cianie nawy zachowa?y si? p?askorze?by przedstawiaj?ce groteskowe maski ludzkie i diabelskie, fantastyczne zwierz?ta i krzy?e. Symbole te mia?y chroni? ?wi?te miejsce przed z?ymi duchami.
Ko?ció? zosta? gruntownie przebudowany ju? w XV w. Przed?u?ono wtedy m. in. prezbiterium w kierunku wschodnim, a pó?kolist? apsyd? zast?piono zamkni?ciem wielobocznym, opi?tym przyporami. Budynek wskutek po?arów d?ugi czas znajdowa? si? w ruinie. Odbudowany w 1902 r., z zachowaniem regu? stylu roma?skiego. Wtedy te? powsta?a obecna apsyda, pi?knie zamykaj?ca ko?ció? od wschodu. Kolejne prace rewaloryzacyjne przeprowadzono w latach 50. XX w. Pomimo, ?e w obecnej bryle ko?cio?a najbardziej autentycznymi cz??ciami s? tylko przyziemie wie?y po?udniowej i pó?nocny mur nawy, jest to jeden z ciekawszych zabytków roma?skich w kraju.
W?ród wyposa?enia ko?cio?a uwag? zwraca gotycka rze?ba U?miechni?tej Madonny i Dzieci?tka Jezus, zwanej tak?e Madonn? na lwie, datowana na lata ok. 1370-1380, umieszczona w o?tarzu g?ównym.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
W centrum Inowroc?awia.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
J?drzejów, Zespó? klasztorny cystersów
|
|
|
|
Ogólny opis
Opactwo j?drzejowskie jest najstarszym opactwem cysterskim na ziemiach polskich. Zosta?o ufundowane w 1140 r. Sk?ada si? z ko?cio?a pw. Wniebowzi?cia NMP i usytuowanych od po?udnia zabudowa? na planie czworoboku, z których w okresie roma?skim powsta?y tylko skrzyd?o wschodnie i po?udniowe, w znacznej cz??ci ju? nieistniej?ce, bo rozebrane w XIX wieku.
|
|
więcej
Ko?ció? klasztorny, konsekrowany w roku 1210 powsta? na miejscu istniej?cej tu wcze?niej i od 1167 roku wykorzystywanej przez cystersów roma?skiej ?wi?tyni pw. ?w. Wojciecha, o bryle zbli?onej do ko?cio?a w Prandocinie, wykorzystuj?c fragment jego wie?y, która sta?a si? apsyd? zachodni? i nawy. By? trójnawow? bazylik? z dwoma parami kaplic bli?nich otwartych na transept i najprawdopodobniej prosto zamkni?tym prezbiterium. Z okresu konsekracji pochodzi jednak tylko cz??? wschodnia tego ko?cio?a z transeptem i co najwy?ej mury obwodowe naw bocznych oraz fasada zachodnia wykorzystuj?ca mury poprzedniego ko?cio?a.
Ko?ció? uko?czono prawie 200 lat pó?niej i zosta? on gruntownie przebudowany po po?arze w 1725 roku, m.in. przed?u?ono jego prezbiterium i dobudowano fasad? wie?ow?. Jego cz??? zachodnia wtopiona jest obecnie w zabudowania klasztorne. Z XIII wiecznego detalu do dzi? pozosta?y jedynie pojedyncze wsporniki sklepienia oraz bazy kolumienek w dwóch kaplicach w po?udniowym ramieniu transeptu i pisciny. Du?o elementów rze?biarskich ko?cio?a i pochodz?cych z zabudowa? klasztornych, jak g?owice kolumn, wsporniki i fragmenty filarów znajduje si? obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Oko?o po?. XIII wieku do ?wi?tyni dobudowano po??czone z po?udniowym ramieniem transeptu skrzyd?o wschodnie sk?adaj?ce si? z zakrystii, kapitularza, sali opackiej, sieni i fraterni na parterze oraz dormitorium na pi?trze. O kilkana?cie lat pó?niejsze jest skrzyd?o po?udniowe, mieszcz?ce niegdy? refektarz ze sklepionym krzy?owo, dwunawowym pomieszczeniem piwnicznym pod nim.
W kru?gankach widoczne s? ?lady sklepie?, najlepiej zachowana po?udniowa ?ciana nawy ko?cio?a oraz portal z zamurowanym roma?skim oknem ponad nim. Na po?udniowej ?cianie ko?cio?a (od strony klasztornego wirydarza) znajduje si? odkryty w latach 60-tych XX w. zestaw rytów, swoisty próbnik motywów ro?linnych wykonanych w ró?nej technologii, który pó?niej wykorzystano do dekorowania pierwszej cysterskiej ?wi?tyni.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ka?ków, Ko?ció? Narodzenia NMP i ?w. Jerzego
|
|
|
|
Ogólny opis
Orientowany, zbudowany z ceg?y w uk?adzie wendyjskim, na planie krzy?a równoramiennego, z wie?? nad naw?, transeptem i prezbiterium, flankowanym przez dwa aneksy. Datowany na po?ow? XIII wieku, wg legendy przypisywany templariuszom.
|
|
więcej
Zachowany uk?ad przestrzenny pierwotnej budowli, wyburzona zosta?a tylko ?ciana wschodnia podczas budowy w latach 1931-1932 trójnawowego korpusu, przed?u?aj?cego prezbiterium. Od zachodu powsta?a tak?e wtedy kruchta a od pó?nocy kaplica. Wy??czaj?c te zmiany bry?a budowli zachowa?a swoj? pierwotn? form?. Nad aneksem pó?nocnym pierwotnie pe?ni?cym funkcj? zakrystii znajduje si? ma?e pomieszczenie, dost?pne poprzez schodki w grubo?ci muru.
?ciany transeptu i czworobocznej wie?y zdobi? szerokie lizenoskarpy, po??czone szerokimi, sp?aszczonymi arkadkami. ?ciany prezbiterium zdobi? dwa fryzy z przenikaj?cych si? ostro?ukowych arkadek, jeden pod drugim. Zachowa?y si? tu równie? oryginalne, roma?skie rozglifione okienka.
Prezbiterium i skrzy?owanie naw przykryte s? krzy?owo-?ebrowymi sklepieniami, wspartymi na g?owicach kielichowych. Pó?nocny aneks przykrywa ostro?ukowa kolebka, po?udniowy sklepiony jest krzy?owo.
W zako?czeniu transeptu zachowa? si? po?udniowy, granitowy portal. Jest znacznie zniszczony, wida? jednak jeszcze ?lady wie?cz?cej go trójk?tnej wimpergi.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? po?o?ony jest na niewielkim wzniesieniu w centrum wsi i otoczony kamiennym murem.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kamie? Pomorski, Ko?ció? ?w. Jana Chrzciciela
|
|
|
|
Ogólny opis
Ko?ció? ceglany z partiami murów z granitowych kwadr, niejednolity stylowo. Ufundowany przez ksi?cia pomorskiego Kazimierza I w roku 1176 kiedy to z Wolina przeniesiono do Kamienia stolic? biskupi?.
|
|
więcej
Ma form? bazyliki z trójnawowym korpusem i prezbiterium zamkni?tym pó?kolist? apsyd?. Od strony pó?nocnej do prezbiterium przylega zakrystia (dawna kaplica biskupia), od po?udniowej kapitularz. Po?udniowe rami? transeptu przed?u?a kruchta. Przy nawie pó?nocnej znajduje si? jedyny w Polsce przykatedralny wirydarz uj?ty czteroskrzyd?owym kru?gankiem w cz??ci dwukondygnacyjnym, mieszcz?cym od wschodu na pi?trze dawny skarbiec katedralny i skryptorium. Bry?? ko?cio?a od zachodu zamyka czworoboczna wie?a, wybudowana w po?owie XIX wieku w miejsce zniszczonej gotyckiej.
Ko?ció? zosta? wybudowany w dwóch etapach. Pierwszy, roma?ski, obejmowa? lata od 1176-1289, drugi trwa? od roku 1308 do 1385.
W pierwszym etapie wybudowano kwadratowe prezbiterium z ceg?y w uk?adzie wendyjskim przechodz?cym wy?ej w gotycki, osadzaj?c w jego ?cianach po trzy pojedyncze okna w uk?adzie piramidalnym. W ?cianie apsydy od której najprawdopodobniej budow? ko?cio?a rozpocz?to, znajduje si? 5 ostro?ukowych okien z ciekawymi, zachowanymi cz??ciowo spiralnymi kolumienkami o?cie?y.
Ok. roku 1200 do z pewno?ci? nieuko?czonego jeszcze wtedy korpusu prezbiterium dodano od pó?nocy zakrysti?. To dwuprz?s?owe pomieszczenie od wschodu zamkni?t? trójboczn? apsyd? (od wn?trza pó?okr?g??) z trzema okienkami. Apsyd? oddzielono od wn?trza gurtem, opieraj?cym si? na dwóch terakotowych wspornikach. Wyobra?aj? one przykucni?tych mnichów, podtrzymuj?cych sklepienie. Kapitularz flankuj?cy prezbiterium od po?udnia powsta? przed rokiem 1250. Na szczególn? uwag? zas?uguj? portale w prezbiterium: pó?nocny, pochodz?cy z XII w. i po?udniowy z lat 1230-1250.
Z 1 po? XIII wieku pochodzi transept, z ceg?y w uk?adzie wendyjskim oraz kwadr granitowych w dolnej cz??ci pó?nocnego ramienia. W ?cianie pó?nocnej znajduje si? roma?ski, portal granitowy. W ?cianach bocznych transeptu osadzono po trzy pojedyncze okna tak?e w uk?adzie piramidalnym.
Ok roku 1250 po?udniow?, szczytow? ?cian? transeptu zako?czona krucht?, stanowi?ca obudow? portalu po?udniowego. Wzniesiono j? na planie kwadratu w formie baldachimu otwieraj?cego si? na zewn?trz trzema arkadami - w XIX wieku zamurowanymi. We wn?trzu, w arkadowych wn?kach, znajduje si? grupa pó?pe?nych rze?b terakotowych tworz?cych scen? Adoracji Baranka z XIII wieku, pierwotnie umieszczonych w blendach po?udniowego szczytu transeptu.
Obecnym portalem po?udniowy, zbudowanym oko?o po?owy XIII wieku z ceg?y gdzie zastosowano kszta?tk? glazurowan? oraz sztuczny kamie? wapienny zast?piono pierwsz? jego wersj?, granitow? jak w ?cianie pó?nocnej. Po wzniesieniu transeptu w 2 ?w. XIII wieku doko?czono budow? apsydy prezbiterium i pó?nocne rami? transeptu. Z tej fazy pochodzi sklepienie prezbiterium oraz fryzy arkadowe.
W roku 1308 wojska brandenburskie cz??ciowo zniszczy?y i spl?drowa?y katedr?.
Drugi etap rozpocz??a w roku 1310 budowa korpusu nawowego na fundamencie roma?skim i wg planów z ko?ca XII wieku. W nawie pó?nocnej, starszej ni? po?udniowa, sklepienia krzy?owo-?ebrowe oparte s? na wspornikach kostkowych znajduj?cych si? na filarach mi?dzynawowych i pomi?dzy arkadami.
W roku 1310 roku rozpocz?to tak?e budow? kru?ganków po pó?nocnej stronie ko?cio?a na ca?ej d?ugo?ci jej nawy. W latach 1325-50 nad skrzyd?em wschodnim pomieszczenie gotyckie (pó?niejszy skarbiec) z malowid?ami ?ciennymi. Budowa kru?ganka zw?zi?a zaprojektowan? pierwotnie szeroko?? bocznej nawy pó?nocnej. Obecnie na wirydarzu po?rodku ziele?ca ustawiono roma?sk?, kamienn? chrzcielnic?.
W 1385 zako?czono budow? korpusu bazylikowego, gotyckiego na fundamencie roma?skim i wie?y (pierwotnie bez wej?cia).
Wysokiej klasy roma?sk? i gotyck? rze?b? architektoniczn? reprezentuj? dekoracje portalu i wsporników w kaplicy biskupiej, portalu w po?udniowym ramieniu transeptu, ??cznie z sze?cioma rze?bami z dawnego tympanonu portalu i wsporniki ?eber w nawach bocznych.
Ceramiczne rze?by z kaplicy biskupiej w formie masek, figur lwów i ma?p, oplecionych wici? ro?linn? symbolizuj? walk? dobra ze z?em, natomiast ro?linne dekoracje portalu po?udniowego ze sztucznego kamienia, wpisuj? si? w program "przedsionka raju", pe?nionego przez krucht? po?udniow?. Rze?by wisz?ce obecnie na ?cianach kruchty przedstawiaj?: Baranka, ?w. Jana Chrzciciela, ?w. Paw?a i ?w. Piotra. Pierwotnie tworzy?y kompozycj? "adoracji Baranka".
Unikatowe s? równie? pozosta?o?ci polichromii figuralnych i ro?linnych z XIII i XIV wieku, widoczne na sklepieniach apsydy, transeptu, kaplicy biskupiej oraz na ?cianach dawnego skryptorium. W apsydzie uwag? zwraca scena "Ukrzy?owania", na sklepieniu nawy g?ównej "Chrystus Tronuj?cy", na ?cianie zachodniej za prospektem organowym wyobra?enie ?w. Krzysztofa. Ornamenty ro?linne pokrywaj?ce sklepienie prezbiterium przywo?uj? obraz "ogrodu Edenu".
Nad wschodnim kru?gankiem wznosi si? nadbudowane w XIV wieku pi?tro z czterema salami dawnego skryptorium, w którym kanonicy przepisywali pisma i stare ksi?gi. Prowadz? tam w?skie i strome schody umieszczone w grubo?ci zachodniego muru pó?nocnego ramienia transeptu. W 1938 roku w pomieszczeniach tych za?o?ono Muzeum Katedralne, przechowuj?ce najcenniejsze zbiory katedry. Zbiory te w czasie II wojny ?wiatowej zagin??y. Dzisiejsze muzeum powsta?o w 1968 roku z inicjatywy ks. infu?ata Romana Kostynowicza.
Najcenniejsze dzie?o ?redniowiecznej rze?by z katedry kamie?skiej, krucyfiks z prze?omu XIII i XIV wieku, eksponowany jest w Muzeum Narodowym w Szczecinie.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? po?o?ony w pó?nocno-wschodniej cz??ci ?redniowiecznego uk?adu miasta.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kazimierz Biskupi, Ko?ció? ?w. Marcina
|
|
|
|
Ogólny opis
Roma?ski, powsta? w drugiej po?owie XII w. z ciosów granitu i piaskowca. Pierwotny uk?ad ?wi?tyni jednonawowej z prezbiterium zamkni?tym apsyd? zachowany w obr?bie zewn?trznych murów, naruszy?y jednak liczne przebudowy, w czasie których m.in. podniesiono koron? murów, przekszta?cono wszystkie okna, przed?u?ono naw? i powsta?a nowa fasada zachodnia.
|
|
więcej
Od po?udnia widoczny cz??ciowo zamurowany portal roma?ski. W cz??ci zachodniej wn?trza roma?ska chrzcielnica, kruchta po?udniowa kryje wtórnie wmurowan? w ?cian?, zapewne XI wieczn? p?yt? nagrobn? z wyrytym krzy?em w aureoli oraz wykonan? z roma?skiej kamieniarki kropielnic?.
Wystrój wn?trza rokokowy bez ?adnych widocznych roma?skich reliktów.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi Kazimierz Biskupi.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ko?bacz, Zespó? klasztorny cystersów
|
|
|
|
Ogólny opis
Zespó? pocysterski, z?o?ony z ko?cio?a i usytuowanego po jego po?udniowej stronie za?o?enia klasztornego, z którego do naszych czasów zachowa?o si? jedynie skrzyd?o zachodnie, tzw. dom konwersów, oraz dom opata.
|
|
więcej
W ko?ciele pocysterskim ulokowany jest obecnie ko?ció? parafialny, zajmuj?c jego prezbiterium i transept. Nawa ko?cio?a, nieprzerwanie od roku 1555 s?u?y za magazyn.
Budow? ko?cio?a w Ko?baczu, trójnawowej bazyliki na planie krzy?a ?aci?skiego z pi?cioprz?s?owym transeptem, do którego przylega?y dwie pary kaplic bli?nich i jednoprz?s?owym prezbiterium zako?czonym pó?okr?g?? apsyd?, rozpocz?to w roku 1210, od strony wschodniej posuwaj?c si? ku zachodowi. Powsta? w miejscu po?wiadczonej w 1183 roku ?wi?tyni, któr? wch?on??. Prace budowlane oficjalnie uko?czono w 1347 r. w stylu gotyckim, kiedy to nast?pi?a uroczysta konsekracja.
W stylu roma?skim zbudowane zosta?o prezbiterium ko?cio?a z pó?okr?g?? apsyd?, transept, para bli?nich kaplic oraz dwa prz?s?a korpusu nawowego. Cechy tego stylu widoczne s? zw?aszcza w wykroju portali i okien, fryzach dekoracyjnych i wendyjskim w?tku ceglanym. Okna w tej partii ko?cio?a s? w?skie, rozglifione na zewn?trz, zamkni?te ?ukiem pó?okr?g?ym. Podobnie pó?okr?g?e s? mi?dzynawowe ?uki arkadowe.
Transept sk?ada si? z pi?ciu prz?se?. Prz?s?o ?rodkowe ma plan kwadratu i jest miar? proporcji dla ca?ej budowli. Posiada sklepienie gwia?dziste oparte na sto?kowych wspornikach, masywnych gurtach i filarach z pó?kolumnami. Pozosta?e prz?s?a na planie wyd?u?onych prostok?tów zamykaj? sklepienia krzy?owo-?ebrowym i oddzielaj? gurty spoczywaj?ce na pó?kolumnach. Do prz?se? transeptu dobudowano od strony wschodniej po dwie kaplice na rzucie kwadratu, kryte tak?e sklepieniem krzy?owo ?ebrowym. Wschodnie ich ?ciany zwie?czone s? fryzem arkadowym wyznaczaj?cym ich pierwotn? wysoko??.
Ponad dachem tych kaplic transept posiada? pierwotnie w swoich wschodnich ?cianach po dwa okna. Uk?ad ten zatar?a przebudowa, kaplice po?udniowe rozebrano, a pó?nocne podwy?szono tak, ?e nakrywaj?cy je dach ca?kowicie przes?ania teraz okna transeptu.
W ?cianach szczytowych transeptu znajduj? si? dwa portale o ?uku pó?okr?g?ym. Portal po?udniowy jest obecnie zamurowany. Nad portalem pó?nocnym, stanowi?cym wej?cie do ko?cio?a, znajdowa?a si? triada roma?skich, w?skich okien, zast?piona pó?niej du?ym, trójdzielnym, oknem gotyckim.
W stylu wczesnogotyckim wybudowano po 1254 roku pozosta?e prz?s?a nawy g?ównej (w sumie jest ich 8) i nieistniej?ce ju? nawy boczne. Okna s? tu szersze, wy?sze i zwie?czone ostro?ukiem, wida? jednak ró?nic? pomi?dzy stron? pó?nocn? a po?udniow?, nie budowano wi?c ich jednocze?nie.
Niezwykle dekoracyjnie prezentuje si? elewacja zachodnia ko?cio?a. W jej pó?nocnym naro?niku zastosowano wie?oskarp?, zdobion? wysokimi, w?skimi, ostro?ukowymi blendami. Od strony po?udniowej odpowiada jej w?ska skarpa naro?na. Dolna kondygnacja oddzielona jest od reszty ceramicznymi p?ytkami z fryzem arkadowym. Ponad fryzem znajduje si? obecnie zamurowane ostro?ukowe okno o profilowanym o?cie?u, a w szczycie ?lepa rozeta w okr?g?ej blendzie z o?mioramienn? gwiazd? otoczon? wie?cem rozetek. Jest ona oryginalnym dzie?em architekta ko?backiego.
Jeszcze w XIV wieku wyburzono apsyd? i zast?piono j? obecnym gotyckim prezbiterium, wyd?u?aj?c o jedno prz?s?o i zamykaj?c pi?ciobocznie.
Nawy boczne, pó?nocn? i po?udniow?, wybudowane na planie kwadratu, zwie?czono sklepieniem krzy?owo-?ebrowym, przykryto dachem pulpitowym. Zosta?y one rozebrane w 1720 roku ??cznie ze skarpami. Podobny los spotka? te? sklepienia nawy g?ównej. Usuni?to je, a ich miejsce zaj??y drewniane stropy dziel?ce obiekt na 3 kondygnacje magazynowe.
Ocala?e po po?arze w roku 1662 kolumny roma?skie o bogato rze?bionych g?owicach znajduj? si? obecnie w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Lica tych g?owic przedstawiaj? m.in. mnicha celebruj?cego msz?, mnicha pobo?nego, mnicha pot?pionego, posi?ek mnichów oraz mnichów podtrzymuj?cych sklepienie i stanowi? jedyny taki przyk?ad roma?skiej rze?by figuralnej zachowanej w Polsce.
Z elementów wystroju w ko?ciele pierwotne s?: portale pó?nocny i po?udniowy, biforium w pó?szczycie kaplicy pó?nocnej i tam zachowana jedyna pozosta?o?? gzymsu podokapowego, w zachodniej ?cianie po?udniowego ramienia transeptu przetrwa?y dwa fryzy dekoracyjne. Pierwotne s? tak?e sklepienia w ramionach transeptu oraz otwory okienne, cz??ciowo zamurowane.
Dom konwersów, jedyne zachowane skrzyd?o klasztoru, przylega do po?udniowego naro?nika zachodniej fasady ko?cio?a. Powsta? w stylu roma?skim ok. 1250 roku. Jest murowany z ceg?y w uk?adzie wendyjskim,w partii przyziemia posiada fragmenty z kwadr granitowych. Jego fundamenty kryj? dwunawowe, pi?cioprz?s?owe, kryte na prze?omie XIII i XIV wieku wsparte na rz?dzie o?miobocznych filarów sklepieniem krzy?owo-?ebrowym pomieszczenie magazynowe.
Od strony klasztornego dziedzi?ca na ?cianie wschodniej domu konwersów czytelne s? ?lady po sklepieniach kru?ganku i zamurowanego roma?skiego portalu. Drugi portal w ?cianie pó?nocnej, równie? jest zamurowany. Obiekt zachowa? 10 pierwotnych okien zamkni?tych od wewn?trz ?ukiem pó?kolistym, od zewn?trz ostro?ukiem. Zrekonstruowany zosta? niezbyt fortunnie, ze zbyt du?? dawk? wspó?czesno?ci w latach siedemdziesi?tych XX wieku i adoptowany na cele kulturalne.
Dom Opata usytuowano nieopodal zabudowa? klasztornych, przy ich po?udniowo wschodnim naro?niku. Z klasztorem ??czy? go kryty kru?ganek. Pochodzi z po?owy XIV wieku i zosta? zbudowany z ceg?y w uk?adzie wendyjskim. Posiada dwie kondygnacje i piwnic?. Wzniesiony na rzucie prostok?ta ulega? wielokrotnej przebudowie. Obecnie mie?ci bibliotek?.
Z gotyckich zabudowa? przyklasztornych i gospodarczych zachowa?a si? jeszcze baszta wi?zienna stanowi?c relikt systemu fortyfikacji i dalej pe?ni?ca sw? pierwotn? funkcj?, XIV wieczna stodo?a z zachowanymi oszkarpowanymi murami.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony przy drodze wojewódzkiej nr 120, w centrum miejscowo?ci.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Koprzywnica, Zespó? klasztorny cystersów
|
|
|
|
Ogólny opis
Z?o?ony z ko?cio?a ?w. Floriana oraz klasztoru usytuowanego po stronie pó?nocnej z którego zachowa?o si? tylko skrzyd?o wschodnie. Pozosta?e skrzyd?a powsta?y po epoce romanizmu i zosta?y ostatecznie rozebrane w okresie mi?dzywojennym.
|
|
więcej
Z?o?ony z ko?cio?a ?w. Floriana oraz klasztoru usytuowanego po stronie pó?nocnej z którego zachowa?o si? tylko skrzyd?o wschodnie. Pozosta?e skrzyd?a powsta?y po epoce romanizmu i zosta?y ostatecznie rozebrane w okresie mi?dzywojennym.
Opactwo zosta?o ufundowane w roku 1183, zbudowane zosta?o w stylu roma?skim z lokalnego piaskowca a konsekracja ko?cio?a nast?pi?a ju? w roku 1207.
Ko?ció? klasztorny zachowa? do naszych czasów w stanie prawie nienaruszonym bry??, uk?ad wn?trza, system konstrukcyjny oraz detale architektoniczne. Jedynie fasada wykonana zosta?a podczas przebudowy w XVIII wieku. Jest budowl? bazylikow?, trójnawow?, o systemie filarowym z transeptem, przykrytym sklepieniem krzy?owo-?ebrowym, z prostok?tnym prezbiterium. Zawiera wiele elementów architektury roma?skiej, w tym wykonane z ciosów kamiennych sklepienia ostro?ukowe z niezwykle ciekawymi, rze?bionymi zwornikami (szczególnie cenny zwornik przedstawiaj?cy Baranka Bo?ego znajduje si? na przeci?ciu naw), fryz z?bkowy oraz zamurowan? rozet?. Filary i pó?kolumny s? zdobione p?askorze?bionymi ornamentami geometrycznymi i ro?linnymi.
Z zabudowa? klasztornych pozosta?o jedynie wschodnie skrzyd?o klasztoru. Stanowi ono cenny zabytek architektury roma?skiej z elementami gotyku (nieistniej?ce kru?ganki, ostatnie prz?s?o pó?nocne). Na mocno uszkodzonym, pozbawionym tynków murze zachodniej elewacji tego skrzyd?a widoczne s? ?lady skucia lizen oraz otwory po belkach d?wigaj?cych niegdy? strop.
W klasztorze zachowa? si? roma?ski kapitularz, wsparty na dwóch kolumnach ze sklepieniem krzy?owo-?ebrowym. Jeden z filarów zachowa? oryginaln? g?owic?.
W roku 2005 w zamurowaniu po?udniowego portalu bocznego w ?cianie zachodniej ko?cio?a odkryto datowany na 1 po?. XIII w. tympanon. Jest dobrze zachowany, z p?askorze?bion? dekoracj? roma?sk?, przedstawiaj?c? krzy? z dwoma stylizowanymi drzewkami po bokach. Dodatkowo pó?kole tympanonu obwiedziono wici? ro?linn?.
Na trasie Kraków-Sandomierz.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Na trasie Kraków-Sandomierz
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ko?cielec (pow. kaliski), Ko?ció? ?w. Wojciecha
|
|
|
|
Ogólny opis
Pierwotnie jednonawowy, zako?czony pó?kolist? apsyd?, murowany z ciosów granitu i piaskowca w 1 po?owie XII wieku, stanowi prezbiterium obecnej ?wi?tyni.
|
|
więcej
Uk?ad przestrzenny zachowany w du?ym stopniu. W wyniku pó?nogotyckiej rozbudowy ?ciany budowli grube na ponad metr, nadmurowano ceg??. ?ciana zachodnia zosta?a rozebrana w XVII wieku, wtedy te? powsta?a drewniana nawa ko?cio?a i wybito nowe okna.
Reromanizacja przeprowadzona po 1945 roku przywróci?a m.in. pierwotne po?o?enie dwóch okien: od strony po?udniowej i w apsydzie.
Od strony po?udniowej do ko?cio?a prowadzi z XX wiecznej zakrystii roma?ski, uskokowy portal, zamkni?ty pó?koli?cie, z g?adkim tympanonem i znakiem kamieniarskim na o?cie?u.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi, przy drodze z Mycielina do Goliszewa.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ko?cielec Kolski, Ko?ció? ?w. Andrzeja
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony w II po?owie XII wieku z ciosów piaskowca, jako ma?a budowla jednonawowa, od wschodu zamkni?ta pó?kolist? apsyd? i z empor? od zachodu. Stanowi prezbiterium dzisiejszego ko?cio?a.
|
|
więcej
Zachowany w obr?bie murów z wyj?tkiem fasady zachodniej. ?ciana pó?nocna obudowana jest gotycko renesansow? krucht?, w której widoczny jest pierwotny mur roma?ski. Pierwotne jest sklepienie apsydy, oba jej okna i ?uk t?czowy. W dawnej nawie pozosta?y ?lady roma?skich otworów okiennych, du?e okno od po?udnia jest ju? gotyckie. W zachodniej partii ?ciany pó?nocnej nawy zachowa?y si? ?lady pó?kolistego ?uku sklepienia empory.
?ciana pó?nocna w swojej zachodniej cz??ci jest szersza od reszty ?cian o ponad 60 cm. To poszerzenie murów pozwoli?o zmie?ci? w nich schody na empor?.
Oko?o roku 1601 zachodnia ?ciana uleg?a rozbiórce, zlikwidowano tez empor? a klatk? schodow? zasypano gruzem i zamurowano.
Nowa nawa by?a pierwotnie drewniana. W latach 90. XX-wieku zast?piono j? ceglan? budowl?, przy wznoszeniu której lokalny konserwator zabytków nie zachowa? nale?ytej czujno?ci zawodowej...
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum miejscowo?ci.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ko?cielec Kujawski, Ko?ció? ?w. Ma?gorzaty
|
|
|
|
Ogólny opis
Ko?ció? zosta? zbudowany ok. 1200 roku przez ród Awda?ców. By?a to jednonawowa, orientowana budowla, powsta?a z ciosów granitowych, z prostok?tnym prezbiterium zamkni?tym pó?kolist? absyd? i czworoboczn? wie??.
|
|
więcej
Uk?ad przestrzenny budowli jest w znacznym stopniu zachowany, bry?? natomiast zniekszta?ci?y liczne przebudowy, m.in. w wieku XV, XVI (dobudowano po bokach ko?cio?a dwie kaplice, sprawiaj?ce wra?enie renesansowego transeptu) i XIX.
Obecnie w ko?ciele pierwotna jest wi?kszo?? ?cian budowli z zamurowanym portalem po?udniowym, sklepienie przyziemia wie?y, nad którym znajduje si? ma?e kwadratowe pomieszczenie dost?pne z nawy roma?skimi stromymi schodami wykonanymi w grubo?ci muru wie?y. Orientowana, pó?kolista nisza w tym pomieszczeniu pozwala domniemywa?, ?e by?o ono kiedy? prywatn? kaplic?. Z pierwszego okresu budowy przetrwa?y te? gzymsy impostowe ?uku t?czowego, dwóch pilastrów przy arkadzie apsydy oraz wschodnie prze?rocze wie?y.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Przy drodze ??cz?cej Inowroc?aw z Pako?ci?.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ko?cielec Proszowicki, Ko?ció? ?w. Wojciecha
|
|
|
|
Ogólny opis
Zbudowany w I po?owie XIII wieku z fundacji biskupa krakowskiego Wis?awa z Ko?cielca. Ze wzgl?du na swoj? okaza?o?? jest ko?cio?em niezwyk?ym jak na ?wi?tyni? wiejsk?.
|
|
więcej
Budowla orientowana, trójnawowa, w formie filarowej bazyliki, murowanej z ciosów wapienia pi?czowskiego, z u?yciem ceg?y w uk?adzie wendyjskim, z wyodr?bnionym prezbiterium zamkni?tym wysok? pó?kolist? apsyd? zdobion? lizenami po??czonymi fryzem arkadkowym. Posiada, co na polski romanizm jest ewenementem, trójprzes?owy, system emporowy nad obiema nawami bocznymi. Pierwotnie z dwoma wie?ami na wschodnich ko?cach naw bocznych i zamkni?ta stropem drewnianym.
Uk?ad przestrzenny i bry?a ko?cio?a uleg?y powa?nym zmianom. Najpowa?niejsze z nich mia?y miejsce w wieku XVII kiedy to po zniszczeniach w okresie reformacji, ?wi?tynia zosta?a odrestaurowana w stylu barokowym. Obni?ono wtedy wie?e roma?skie a pozosta?o?ci w formie aneksów zatopione w bryle korpusu. Wymurowano na nowo ?ciany boczne, wymieniono znaczn? ilo?? ciosów w apsydzie i fasadzie zachodniej, za?o?ono sklepienia w miejsce drewnianych stropów. Wewn?trz arkady mi?dzynawowe podtrzymywane pierwotnie przez pó?kolumny oparto na pilastrach filarów.
Z pierwotnej struktury murów pozosta?y ?ciany prezbiterium i nawy g?ównej, aneksy przyprebiterialne powsta?e w miejsce wie? oraz ?ciana zachodnia z trójuskowym, pó?koli?cie zamkni?tym portalem wej?ciowym. W tym arcydziele sztuki roma?skiej zrekonstruowanym pod koniec XIX wieku oryginalne s? bazy o?cie?a i zdobiony trzon prawej zewn?trznej kolumienki. W ciosach z których ?wi?tynia jest zbudowana, zachowa? si? du?y zespó? znaków kamieniarskich.
Roma?ski jest przed wszystkim najciekawszy element ko?cio?a, obiegaj?ce naw? g?ówn? empory (galerie) otwarte do niej tryforiami, w których umieszczone s? bli?niacze kolumny o bogatej dekoracji g?owic. Posiadaj? po obu stronach, w tryforialnych prze?witach sze?? arkad empor z kompletem oryginalnych dwunastu g?owic bli?niaczych kolumn, podtrzymuj?cych arkady prze?roczy. G?owice kolumn o formie kielichowo-blokowej, reprezentuj? ró?norodne warianty, ka?da inny, dekoracji palmetowej. Kolumny maja bazy o bardzo silnie rozwini?tym torusie, z symetrycznie zaznaczonymi naro?nymi li??mi.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi, otoczony ogrodzeniem z I po?owy XIX wieku.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Ko?cielna Wie?, Ko?ció? ?w. Wawrzy?ca
|
|
|
|
|
|
Ko?cielniki ?rednie, Ko?ció? NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Budowla orientowana, jednonawowa z kwadratowym prezbiterium zamkni?tym pó?kolist? apsyd?. Zbudowany w I po? XIII wieku z ?amanego kamienia. Niesklepiony.
|
|
więcej
Zachowany pierwotny uk?ad przestrzenny, bry?a w stanie post?puj?cej, niedost?pnej ruiny. Pierwotne s? mury obwodowe, ?ciana t?czowa, sklepienie apsydy, okno wschodnie apsydy bogato zdobione.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi, wie?a widoczna z drogi 296.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kot?ów, Ko?ció? Narodzenia NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony na pocz?tku XIII wieku z dok?adnie obrobionych ciosów granitowych, jako du?a budowla jednonawowa, z jednoprz?s?owym prezbiterium zamkni?tym pó?kolist? apsyd?.
|
|
więcej
Przebudowy znacz?co zmieni?y budowl?. W 1721 r. wzniesiono kamienn? wie??. W latach 1905-08 rozebrano roma?skie apsyd? i prezbiterium, w miejscu którego dobudowano du?y transept a od wschodu ca?o?? zamkni?to now? neoroma?sk? apsyd? z kamienia. Dodatkowo w 1923 r. podwy?szono wie?? ko?cio?a.
Z pierwotnej budowli zachowane s? mury nawy o grubo?ci 1 m i wysoko?ci 9 m z otworami okiennymi i portalowymi oraz ?ciana t?czow? . W ?cianie tej, po obu stronach ?uku t?czowego znajduj? si? wn?ki, pozosta?o?ci dawnych o?tarzy bocznych z cyboriami. Po obu stronach zachowa?y si? kamienne krzy?e - zacheuszki (miejsca konsekracji ?wi?tyni).
Po prawej stronie nawy g?ównej wmurowano w ?cian? kamie? z p?askorze?b? krocz?cego lwa, który zgodnie z miejscow? legend? ma przedstawia? poga?skiego bo?ka, którego niegdy? czczono na kot?owskim wzgórzu. W czasie prac wykopaliskowych przeprowadzonych w 2009 r. odkryto mury pierwotnej apsydy oraz natrafiono na pozosta?o?ci XIII-wiecznej krypty roma?skiej.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony na wzgórzu w centrum wsi.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków, Ko?ció? ?w. Andrzeja
|
|
|
|
Ogólny opis
Ko?ció? pod wezwaniem ?w. Andrzeja Aposto?a zosta? zbudowany w XI w. poza murami ówczesnego miasta. Fundatorem by? najprawdopodobniej wojewoda Sieciech.
|
|
więcej
Jest trójnawow? bazylik? roma?sk? z transeptem, wyodr?bnionym prezbiterium i trzema apsydami zamykaj?cymi nawy. Jego mury zrobione s? z drobnej kostki kamiennej, a naro?niki wzmocniono wi?kszymi ciosami z piaskowca. Zewn?trzne ?ciany prezbiterium i apsydy opleciono lizenami i zwie?czono fryzem arkadowym. W zachodniej fasadzie wznosz? si? dwie smuk?e wie?e, do?em czworoboczne, w górnych partiach przechodz?ce w o?mioboki. W 1659 r. pokryto je barokowymi he?mami.
Ko?ció? ?w. Andrzeja zachowa? pierwotny uk?ad przestrzenny. Bry?a uleg?a niewielkim przekszta?ceniom w okresie gotyku i baroku ale system konstrukcyjny zakry?y barokowe nawarstwienia, tak, ?e wewn?trz znajduje si? tylko jedna ?ciana, z widocznymi roma?skimi ciosami.
Umieszczona w obr?bie ?redniowiecznej osady Okó? ?wi?tynia by?a równocze?nie twierdz? obronn? i s?u?y?a mieszka?com Krakowa w niebezpiecze?stwie jako miejsce schronienia. Podczas dwukrotnego napadu Tatarów na Polsk? w 1241 i 1259 r., gdy Kraków zosta? spalony, ko?ció? ?w. Andrzeja ocala? wraz z Krakowianami, którzy schronili si? w jego murach.
W XIV w. ko?ció? nale?a? do benedyktynów. W roku 1318 król W?adys?aw ?okietek - pod wp?ywem swej ?ony Jadwigi - przekaza? go siostrom klaryskom, które przenios?y si? tu ze Ska?y ko?o Ojcowa. Od tego czasu nieprzerwanie nale?y do sióstr klarysek, które maj? przy nim swój klasztor. Na pocz?tek XIV wieku datuje si? dobudowane do prezbiterium ich oratorium.
W pocz?tkach XVIII w. zmieniono wystrój wn?trza ?wi?tyni na barokowy. Sklepienie i ?ciany ozdobiono polichromi? oraz stiukami wykonanymi przez Baltazara Fontan?. O?tarz g?ówny wykonany z czarnego marmuru o ??obkowanych kolumnach. Pi?kne tabernakulum wykonano z drzewa cedrowego i pokryto srebrnymi ornamentami. Na uwag? zas?uguje równie? rokokowa ambona w kszta?cie ?odzi rybackiej, wykonana z drzewa lipowego, powleczona warstw? z?ota. Posadzka z XVIII w. jest u?o?ona z marmuru w trzech kolorach.
We wn?trzu apsydy na zako?czeniu nawy po?udniowej ko?cio?a zachowa?y roma?skie malowid?a wykonane w technice fresku. Apsyda ta w wieku XVII zosta?a oddzielona murem od wn?trza i s?u?y?a jako konfesjona? a pó?niej schowek. Malowid?o jest ca?o?ciow? kompozycyjnie projekcj? osiowo zwróconych postaci, zaplanowan? w trzech poziomych strefach, oddzielonych wielobarwnymi pasami. Strefa najni?sza to ornamentowe motywy dekoracyjne, dwie strefy powy?ej o wysoko?ci po ok. 115 cm. zawieraj? postacie figuralne ?wi?tych oraz medaliony z postaciami adoruj?cych anio?ów.
Z malowid?a ocala?y jedynie fragmenty ornamentów, trzy postacie ?wi?tych i cztery medaliony. Datowane jest na koniec XII wieku. Odkryte w roku 1994, podobno zakonserwowane w latach 2001-2002 jest jedynym zachowanym w Krakowie przyk?ad polichromii roma?skiej, niestety niedost?pnej dla zwiedzaj?cych. Nie mo?na te zobaczy? zachowanego w klatce schodowej wie?y pó?nocnej podpisu muratora z XII wieku, oraz b?d?cych w posiadaniu klarysek, bezcennych dzie? sztuki: 5 relikwiarzy, gradua?u i ikony typu mozaikowego.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po II wojnie ?wiatowej przeprowadzono prace restauracyjne ko?cio?a, przywracaj?c mu cz??ciowo pierwotny wygl?d. Usytuowany przy Drodze Królewskiej jest bez w?tpienia symbolem krakowskiego romanizmu.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków, Ko?ció? ?w. Augustyna
|
|
|
|
Ogólny opis
Obecna budowla zawiera znaczne pozosta?o?ci drugiego roma?skiego ko?cio?a w tym miejscu. Pierwszy powsta? w II po?. wieku XII i w roku 1241 zosta? ca?kowicie zniszczony przez Tatarów. Z tego ko?cio?a zachowa? si? w podziemiach do?? du?y fragment muru w w?tku grand appareil.
|
|
więcej
Zniszczony ko?ció? odbudowano w stylu roma?skim latach 1255-59, g?ównie z ceg?y w uk?adzie wendyjskim. Powsta?a budowla jednonawowa z prosto zamkni?tym prezbiterium.
Pomimo i? zachowa?y si? z niej partie murów a? po pierwotny gzyms koronuj?cy, to przebudowy, g?ównie z pocz?tku XVII w. wraz z dobudowan? wtedy wie?? oraz podniesienie poziomu ko?cio?a wewn?trz i na zewn?trz, zatar?y jego pierwotny uk?ad przestrzenny i bry??.
Z roma?skiego detalu na zewn?trznej pó?nocnej ?cianie zachowa? si? fragment fryzu z przecinaj?cych si? arkadek, w miejscu odbitego tynku wida? te? pierwotny watek muru. Ca?kowicie przys?oni?ty przez wie?? jest fragment nawy z roma?skimi oknami - zobaczy? je mo?na z poddasza, je?li oczywi?cie uda si? nam tam dosta?.
W kruchcie wie?owej zachowa? si? kamienny roma?ski portal pó?nocny, niepe?ny z doln? cz??ci? zatopion? w posadzce. Drugi portal, ceglany, odkryty w 1965 roku znajduje si? w po?udniowej ?cianie prezbiterium.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków, Ko?ció? ?w. Salwatora
|
|
|
|
Ogólny opis
Obecna jednonawowa posta? ko?cio?a pochodzi z pocz?tku XVII wieku i jest wynikiem adaptacji cz??ci wschodniej ko?cio?a roma?skiego, murowanego z ciosów piaskowca i kostki wapiennej.
|
|
więcej
Wyniki bada? archeologicznych prowadzonych przy tym ko?ciele w latach 60. i 80. XX w. nie s? jednoznaczne. Najprawdopodobniej jednak pierwszy ko?ció? w tym miejscu zosta? konsekrowany oko?o 1148 roku i by? budowl? trzynawow?, trójprz?s?ow?, z prezbiterium zamkni?tym apsyd? i psudotranseptem z dwoma ma?ymi apsydami od wschodu.
Jeszcze w wieku XII ko?ció? zmodernizowano, przed?u?aj?c prezbiterium ku wschodowi i zamykaj?c je prosto oraz dodaj?c dwie kaplice po jego bokach, które otwiera?y si? do przestrzeni prezbiterium arkadami. Ponadto ze ?cian odczytujemy, ?e do prezbiterium wiod?y wej?cia przez dwa portale: po?udniowy i pó?nocny.
To w?a?nie ta budowla zosta?a w latach 1620-1622 przebudowana. Dzisiejszy ko?ció? jest du?o mniejszy, ni? kiedy?. Jego korpus ko?czy si? na wysoko?ci pierwszego prz?s?a poprzedniego, brakuje równie? po?udniowej kaplicy bocznej - pozosta?a tylko kaplica pó?nocna.
Najlepiej z ca?ej ?wi?tyni zachowane jest prezbiterium cho? nie posiada dzi? pierwotnego sklepienia. Daje si? tutaj rozpozna? pierwotny w?tek muru, znajduje si? w nim te? kamienna, roma?ska mensa o?tarzowa. Na wschodniej ?cianie zamykaj?cej prezbiterium znajduje si? roma?skie rozglifione okienko. W rezerwacie archeologicznym pod posadzk?, który mo?na okazjonalnie zwiedza?, zachowane s? fragmenty roma?skich fundamentów.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? znajduje si? na krakowskim Zwierzy?cu, na niewielkim wzgórzu, stanowi?cym wschodnie zako?czenie masywu Wzgórza ?w. Bronis?awy.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków, Ko?ció? ?w. Wojciecha
|
|
|
|
Ogólny opis
Ko?ció? ?w. Wojciecha jest jedn? z najstarszych ?wi?ty? krakowskich. Pomimo wielu ingerencji w jego wygl?d, w podstawowej strukturze jest za?o?eniem roma?skim.
|
|
więcej
Wzniesiony oko?o roku 1100 z kostki kamiennej jako budowla jednonawowa z niewielkim prezbiterium.
Pierwotne s? roma?skie mury nawy i prezbiterium, 2 rozglifione okienka oraz portal. W podziemiach ko?cio?a mie?ci si? gdzie mo?na zobaczy? mury ko?cio?a znajduj?ce si? pod poziomem obecnego gruntu, fundament nigdy nie uko?czonej wie?y zachodniej, fundament empory z baz? kolumny.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w po?udniowo wschodniej cz??ci Rynku G?ównego.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków, Zespó? klasztorny dominikanów
|
|
|
|
Ogólny opis
Zespó? klasztorny z?o?ony z ko?cio?a i usytuowanych po pó?nocnej stronie zabudowa? klasztornych, b?d?cych obecnie rozleg?ym za?o?eniem urbanistyczno - architektonicznym, skupionym wokó? trzech wirydarzy, ró?ni?cych si? wielko?ci?, kszta?tem i struktur? przestrzenn?.
|
|
więcej
Przed 1241 r. dominikanie u?ytkowali kamienn?, roma?sk? ?wi?tyni? pw. ?w. Tomasza, po?o?on? na terenie obecnych zabudowa? klasztornych w okolicach ulicy Stolarskiej. Po zniszczeniu tego ko?cio?a i istniej?cych zabudowa? klasztornych w wyniku najazdu mongolskiego, rozpocz?to budow? ko?cio?a pw. ?wi?tej Trójcy, która jest budowl? gotyck? z elementami roma?skimi we wczesnogotyckim prezbiterium, zbudowanym w latach 1241–1251 a uko?czonym najpó?niej w r. 1257.
Pod prezbiterium, które pocz?tkowo stanowi?o samodzieln? ?wi?tyni?, znajduje si? roma?ska krypta. Pierwotny uk?ad przestrzenny krypty, jako prostok?tnego pomieszczenia o wymiarach 9,5 x 7 m, z centralnie usytuowanym okr?g?ym filarem wspieraj?cym cztery prz?s?a sklepienia kolebkowo-krzy?owego, zosta? wtórnie zaburzony przez wprowadzenie dodatkowych elementów konstrukcyjnych, celem przej?cia obci??e? kolejnych o?tarzy stawianych w prezbiterium. Krypta pod prezbiterium jest jedn? z pierwszych struktur murowanych w Ma?opolsce, wykonanych prawie w ca?o?ci z nowego materia?u budowlanego, jakim w 2. ?w. XIII w. sta?a si? ceg?a ceramiczna.
Na skutek licznych przebudów pierwotny kszta?t prezbiterium uleg? znacznemu zatarciu. Obiega je fryz arkadkowy, we wschodniej fasadzie widoczne s? trzy zamurowane okienka. W zakrystii, od pó?nocy znajduje si? masywna przypora. Przy wej?ciu do ko?cio?a, po bokach zachodniego portalu gotyckiego wmurowano w?gary portalu XIII-wiecznego o cechach roma?skich prowadz?cego pierwotnie do prezbiterium z kru?ganków.
Ten pierwotny ko?ció? dominika?ski z po?owy XIII w. zosta? rozbudowany od strony zachodniej w czasach Leszka Czarnego i tak ukszta?towany przetrwa? ponad sto lat. W drugiej po?owie XIV wieku rozpocz?to jego przebudow?. Pierwotn? wysoko?? ko?cio?a wyznacza zachowany na murach prezbiterium, a widoczny od strony ulicy ?w. Gertrudy fryz arkadkowy. Przebudowa zwi?zana by?a z po?arem ko?cio?a, jaki mia? miejsce w 1462 roku. Podwy?szono wówczas naw? g?ówn? i prezbiterium, nadaj?c budowli kszta?t w pe?ni gotycki.
Z zabudowa? klasztornych najstarsze s? budynki okalaj?ce wirydarz pierwszy. Jest on najwi?kszy, ma kszta?t trapezu i otaczaj? go obecnie kru?ganki przekryte gotyckimi sklepieniami krzy?owo-?ebrowymi, tworz?c klasyczny zamkni?ty obwód, z?o?ony z czterech ramion, któremu nie towarzyszy jednak pe?ny obwód skrzyde?: do zachodu stykaj? si? tylko z furt? wzniesion? 1894 roku. Badania archeologiczne w latach 2012-2013 pokaza?y jednak, ?e skrzyd?o to istnia?o co wi?cej, znaleziono jego relikty.
Ustalono te? wtedy, ?e obecne XIV-wieczne kru?ganki poprzedza? wcze?niejszy obwód kru?ganków pó?noroma?skich o nieco w??szym trakcie, powsta?ych ju? ok. po?owy XIII wieku, by? mo?e jeszcze przed rokiem 1241. Na ten sam okres datowane s? relikty nieistniej?cego obecnie zachodniego skrzyd?a klasztoru oraz pieca do produkcji ceramiki budowlanej, których pozosta?o?ci odkryto pod poziomem zachodniego dziedzi?ca gospodarczego.
Podczas remontu konserwatorskiego w zachodniej ?cianie kru?ganków odkryto fragmenty archiwolty roma?skiego portalu i jego o?cie?a a na dziedzi?cu za t? ?cian? od wschodu relikty trzech ?cian magistralnych pomieszczenia, do którego prowadzi?. Relikty te datowane na lata 40-50. XIII wieku, s? unikatowym przyk?adem wczesnej architektury ceglanej w Krakowie, operuj?cej kszta?tkami ceglanymi, z których wznoszono bogato dekorowane elementy i detale architektoniczne.
Badania te ostatecznie obali?y hipotez?, wed?ug której pierwotna klasztorna zabudowa dominikanów krakowskich w XIII w. nie by?a skoncentrowana wokó? wirydarza, czyli nie przybiera?a formy klasycznego zamkni?tego claustrum.
Skrzyd?o pó?nocne, mieszcz?ce refektarz jest najstarsze, powsta?o jeszcze przed najazdem Tatarów w 1241 roku. Refektarz zbudowany zosta? w latach trzydziestych XIII. Jest to budowla roma?ska z ciosów, w wy?szych partiach z ceg?y w uk?adzie wendyjskim. Pod refektarzem znajduje si? dwunawowa krypta. W ?cianie po?udniowej zachowa? si? roma?ski portal oraz 3 okna, we wschodniej równie? 3 okienka w kondygnacji szczytowej oraz jedno w parterowej i fragment rozety.
Do refektarza od zachodu przylega niewielkie prostok?tne ceglane pomieszczenie w ?cianie po?udniowej posiadaj?ce zachowane 3 wczesnogotyckie okna.
Skrzyd?o wschodnie powstawa?o ju? od ok. po?owy XIII wieku, na pewno wcze?niej ni? ko?ció?, nie jest bowiem wzgl?dem niego usytuowane prostopadle. Najbardziej czyteln? pozosta?o?ci? najstarszej fazy skrzyd?a wschodniego jest ceglana ?ciana z biforium i reliktem portalu zachowana w ?cianie zachodniej obecnej zakrystii.
Skrzyd?o wschodnie mie?ci kapitularz, zbudowany z ceg?y w uk?adzie wendyjskim, pocz?tkowo na planie prostok?ta, w XIV wieku przed?u?ony w kierunku wschodnim i zamkni?ty trójbocznie. Posiada portal przekszta?cony w XIV wieku.
Kolejnym elementem budynkiem skrzyd?a wschodniego jest budynek zwany Skarbcem z po?owy XIII-wieku. Zbudowany z ceg?y w uk?adzie wendyjskim z lizenami w naro?ach. Wewn?trz, w po?udniowej ?cianie zachowane s? 2 roma?skie okna z maswerkami oraz relikty sklepienia.
Do Skarbca od pó?nocy przylega znacznie d?u?szy od niego ku wschodowi wczesnogotycki budynek, tzw. Gimnazjum ?w. Jacka. Z pierwszego etapu budowy w najlepszym stanie zachowa?a si? w nim ?ciana po?udniowa z zarysem okna. Wewn?trz posiada tak?e ceglane partie roma?skie.
W latach 30. XIII w. na terenie klasztoru dominika?skiego w Krakowie uruchomiono produkcj? ceramiki budowlanej i rozpocz?to wznoszenie pierwszych budowli ceglanych w centrum Krakowa: krypty pod prezbiterium i kapitularza w skrzydle wschodnim klasztoru.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Przy ulicy Stolarskiej w centrum Krakowa.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków, Zespó? klasztorny franciszkanów
|
|
|
|
Ogólny opis
Ufundowany ok. roku 1237, w którym to franciszkanie zostali sprowadzeni do Krakowa. Sk?ada si? z ko?cio?a i usytuowanych od po?udnia zabudowa? klasztornych. W swoich dziejach przeszed? wiele przebudów i odbudów, g?ównie po po?arach, ale mimo to w istniej?cych budowlach znale?? dzi? mo?na zaskakuj?co wiele roma?skich pozosta?o?ci.
|
|
więcej
Znajduj? si? one w zachowanych fragmentach wzniesionego w latach 1241-1269 pierwszego ko?cio?a klasztornego, zbudowanej w latach 1260-1270 tzw. Starej Zakrystii, oraz w najstarszym zachodnim skrzydle klasztoru mieszcz?cym pomieszczenia refektarza. XIII-wiecznym elementem claustrum jest te? kaplica ?w. Eligiusza powsta?a, wbrew utrwalonym opiniom o XV wiecznej prowieniencji, w ostatniej ?w. XIII. Warto równie? pami?ta?, ?e w piwnicach pod obecn? furt? odkryto relikty niezidentyfikowanej kamiennej budowli roma?skiej z pocz?tku XIII wieku.
Ko?ció? klasztorny wzniesiono na planie krzy?a greckiego w latach 1241-1269 (konsekrowany by? najprawdopodobniej w roku 1249) na wzór ko?cio?a ?w. Franciszka w Viterbo. Roma?ska jest elewacja transeptu od strony pó?nocnej, jej szczyt zdobi charakterystyczny fryz arkadkowy a poddasze zawiera biforialne okienka, których relikty widoczne s? tak?e na zako?czeniu ramienia po?udniowego. Reliktem romanizmu s? tak?e lizenoszkarpy okalaj?ce prezbiterium.
Wczesnogotyckie s? natomiast laskowania i maswerki pochodz?ce z 2. tercji XIII wieku (w zamurowanych obecnie czterech ostro?ukowych oknach w pierwszym prz??le prezbiterium i w po?udniowym murze prz?s?a zachodniego nawy g?ównej), odkryte w czasie remontu w 2. po?owie XIX wieku. Pierwotne wczesnogotyckie okno zachowa?o si? tak?e w po?udniowym ramieniu transeptu.
Stara zakrystia przylega do po?udniowej ?ciany prezbiterium. W jej po?udniowej ?cianie zachowa?o si? w?skie rozglifione okienko, a zachowane pierwotne sklepienie ?ebrowe opiera si? na o?miobocznych pó?filarach przy?ciennych.
Zachodnie skrzyd?o klasztoru powsta?o w III ?w. XIII wieku wraz z po?udniow? ?cian? nawy ko?cio?a. Zachowa?y jego zbudowane w w?tku wendyjskim wraz z kilkoma otworami okiennymi wschodnie mury, do wysoko?ci 4,5 m oraz ?ciana pó?nocna, z kilkoma pierwotnymi otworami okiennymi wczesnogotyckie. Skrzyd?o to mie?ci obecnie dwa pomieszczenia z pierwotnego za?o?enia, nazywane aulami ?w. Jakuba i ?w. Maksymiliana.
W XIII wieku powsta?a tak?e Kaplica ?w. Eligiusza, dzi? w skrzydle po?udniowym, kiedy? by?a wolnostoj?cym budynkiem. Zwraca uwag? zamurowany roma?ski w kszta?cie portal do kaplicy w po?udniowym skrzydle kru?ganków.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków-Mogi?a, Zespó? klasztorny cystersów
|
|
|
|
Ogólny opis
Zespó? klasztorny cystersów, sk?adaj?cy si? z ko?cio?a pw. Wniebowzi?cia Naj?wi?tszej Maryi Panny i ?w. Wac?awa oraz klasztoru na planie czworoboku, po?o?onego przy ko?ciele od po?udnia.
|
|
więcej
Zachowany w stanie w pe?ni ukazuj?cym swoje roma?skie pochodzenie i z niezwykle bogatym oryginalnym detalem architektonicznym.
Ko?ció? wybudowany zosta? etapami w XIII w. w stylu roma?skim, pocz?wszy od II ?w. stulecia. Zabudowania klasztoru, natomiast wznoszono na przestrzeni znacznie d?u?szego okresu. Najstarsze jest pochodz?ce z po?owy XIII w. wschodnie skrzyd?o klasztoru. Pozosta?e zachowa?y tak?e XIII wieczne, roma?skie fragmenty.
Ko?ció? jest budowl? orientowan? wzniesion? z ceg?y o w?tku wendyjskim z niewielkim dodatkiem kamienia, w uk?adzie trójnawowej bazyliki z transeptem, prosto zamkni?tym prezbiterium otwartym od wschodu na dwie pary kaplic bli?nich. Detale architektoniczne wykonano w przewa?aj?cej wi?kszo?ci z piaskowca.
Konsekrowany w roku 1266. Zabudowania klasztorne o klasycznym cysterskim uk?adzie przylegaj? do ko?cio?a od po?udnia i poprzez kru?ganki okalaj? niedu?y wirydarz.
Obiekt u?ytkowany jest przez zgromadzenie zakonne cystersów, przebudowy w niewielkim tylko stopniu naruszy?y pierwotny uk?ad przestrzenny ko?cio?a. Wi?kszym zmianom na przestrzeni wieków uleg?y zabudowania klasztorne.
Dwuprz?s?owe prezbiterium i kaplice bli?nie ko?cio?a s? najwcze?niejsze i powsta?y w latach 1226-1241. W XIV wieku przebudowano jedynie wschodni? ?cian? prezbiterium. Budow? transeptu i naw? wschodni? uko?czono w momencie konsekracji ko?cio?a (1266). Z tego okresu pochodzi roma?ski portal po?udniowy wiod?cy z kru?ganka klasztoru do nawy po?udniowej. Nawy g?ówn? i pó?nocn? uko?czono przed rokiem 1300. Korpus nawowy ma system wi?zany i arkady o ?uku zaostrzonym. G?owice kolumn s? kielichowo-blokowe, niektóre zdobione, posiadaj? bazy z ?abkami. Wewn?trz, w kaplicach bli?nich zachowa?o si? kilka kolumn wraz z kapitelami a w po?udniowych pisciny. Wewn?trz ko?cio?a uwag? zwraca wiele roma?skich okien szczególnie w kaplicach bli?nich a tak?e w transepcie i w pierwszym prz??le nawy g?ównej. Elewacja zewn?trzna ko?cio?a z coko?em, lizeno-szkarpami naro?nymi i ceglanym fryzem arkadowym. Na pó?nocnym szczycie ramienia transeptu widoczne biforialne okienko.
W najstarszym skrzydle wschodnim klasztoru z okresu roma?skiego zachowa?a si? zakrystia, mury zewn?trzne kapitularza - najlepiej widoczne od zachodu wraz z dwoma biforiami (jednym oryginalnym) i zamurowanym oculusem (obecny wygl?d wn?trza po barokowej przebudowie w 1670 r.), sie?, a ostatnim roma?skim elementem tego skrzyd?a jest pochodz?ca z ko?ca XIII w. sala opacka, która obudowana pa?acem opackim w ko?cu XVI stulecia sta?a si? zaciemnion? lokalno?ci? i s?u?y?a d?ugo za piwnic?. Dzi? po adaptacji pe?ni rol? kaplicy akademickiej, a jej pó?nocna ?ciana stanowi roma?sk? ?cian? sieni, z widocznym zamurowanym portalem roma?skim. ?ciana zachodnia sali opackiej to ?ciana kalifaktorium ze szczelinowym oknem roma?skim.
W skrzydle po?udniowym klasztoru zachowa?o si? roma?skie kalifaktorium, nazywane teraz kominkiem. Zachodnia ?ciana tej lokalno?ci stanowi wschodni? ?cian? refektarza pochodz?cego z ostatniej ?wierci XIII wieku (obecny wygl?d wn?trza po gotyckiej przebudowie w 1450 r.) i zawiera zamurowany oculus. Skrzyd?o zachodnie klasztoru powsta?o w ostatniej ?wierci XIII wieku. W fasadzie g?ównej wida? licznie w?skie, rozglifione okienka, wewn?trz zachowane piwniczne roma?skie pomieszczenie po dawnej fraterni s?u??ce obecnie za sal? katechetyczn? i nazywane katakumbami.
Zespó? klasztorny cystersów w Mogile to jeden z najlepiej zachowanych przyk?adów architektury roma?skiej w Polsce.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w dawnej wsi Mogi?a pod Krakowem, na tzw. "polu ?w. Wac?awa", obecnie jest to rejon Nowej Huty.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków-Tyniec, Zespó? klasztorny benedyktynów
|
|
|
|
Ogólny opis
Istniej?cy obecnie na tynieckim wzgórzu kompleks klasztorny z?o?ony z ko?cio?a i usytuowanych po jego po?udniowej stronie zabudowa? sk?adaj?cych si? z pi?ciu dwukondygnacyjnych skrzyde? otaczaj?cych dwa wirydarze z dodatkowym skrzyd?em po?udniowym i murami obronnymi, w niczym nie przypomina skromnych, pierwotnych za?o?e? roma?skiego opactwa.
|
|
więcej
Istniej?cy obecnie na tynieckim wzgórzu kompleks klasztorny z?o?ony z ko?cio?a i usytuowanych po jego po?udniowej stronie zabudowa? sk?adaj?cych si? z pi?ciu dwukondygnacyjnych skrzyde? otaczaj?cych dwa wirydarze z dodatkowym skrzyd?em po?udniowym i murami obronnymi, w niczym nie przypomina skromnych, pierwotnych za?o?e? roma?skiego opactwa.
Budow? klasztoru benedyktynów rozpocz?to od ko?cio?a, który wzniesiono w ci?gu 2 po?. XI w. na wapiennych fundamentach. Mury wykonano z kostki wapiennej i z ciosów piaskowca spojonych wapienno-piaskow? zapraw?, z piaskowca wykonano równie? detale i elementy architektoniczne jak portale, ?uki, arkady, kolumny i filary.
Pierwsza ?wi?tynia by?a niedu??, d?ug? na 14 m i szerok? na 12 m orientowan?, beztranseptow?, trójnawow? bazylik?, od wschodu zamkni?t? trzema apsydami, których szeroko?? odpowiada?a szeroko?ci naw. Apsyd? g?ówn? poprzedza?o jednoprz?s?owe prezbiterium. Pod posadzk? ko?cio?a zachowa?y si? fundamenty i relikty przyziemia ko?cio?a roma?skiego, które mo?na okazjonalnie zwiedzi?.
Nie jest znane zako?czenie zachodnie ko?cio?a. Posiada?o jedn? lub dwie wie?e, na co wskazuj? zachowane dwie g?owice m?otowe z otworów przezroczowych. Portal g?ówny znajdowa? si? w fasadzie zachodniej na osi budowli. Z nim zwi?zana jest odnaleziona na terenie opactwa a obecnie w klasztornym muzeum, uszkodzona rze?ba lwa.
Trzy nawy podzielono parami filarów na pi?? prz?se? a ostatnie zachodnie prz?s?o wsparto dodatkowo na parze podpór przy?ciennych. W nawach bocznych na murach obwodowych na osi filarów znajdowa?y si? kolumny z których zachowa?y si? dwie, w drugim licz?c od wschodu prz??le nawy po?udniowej, zawieraj?cej po?udniowe wej?cie do ko?cio?a. Mo?na je zobaczy? otwieraj?c drzwi kru?gankowego portalu. Nawy boczne by?y wi?c z pewno?ci? przesklepione w przeciwie?stwie do nawy g?ównej posiadaj?cej strop lub otwart? wi??b? dachow?. Posadzka w po?owie XIII wieku by?a pokryta p?ytkami ceramicznymi.
D?ugi fragment po?udniowego muru ?wi?tyni si?gaj?cy wysoko?ci 5 m jest najlepiej zachowanym fragmentem roma?skiej budowli. Przylega bezpo?rednio do gotyckich kru?ganków, znajduje si? w nim pierwotny datowany na 2 po?ow? XI wieku portal praktycznie bez ?adnych dekoracji, z dwoma uskokami o?cie?a zwie?czonego ?ukiem.
Budynki klasztorne wzniesiono na prze?omie XI/XII stulecia w formie czworoboku od strony po?udniowej. Z pewno?ci? nie w ca?o?ci by?y one murowane. Fragmenty roma?skich murów zachowa?y si? w refektarzu, a od zachodu kawa?ek ?ciany widoczny z kru?ganka z ma?ym okienkiem oraz pomieszczenie furty ze zrekonstruowan? arkad?.
W trakcie prac archeologicznych odnaleziono liczne elementy architektoniczne w szczególno?ci bazy kolumn bli?niaczych, ?wiadcz?ce, ?e planowano budow? kru?ganków (nigdy nie znaleziono roma?skich fundamentów) wokó? wirydarza.
Kres roma?skiemu Ty?cowi po?o?y? najazd tatarski lat 1259. Tyniec odbudowano w stylu gotyckim, a nast?pnie przebudowano w stylu barokowym.
W XIII i XIV stulecia ko?ció? wyd?u?ono ku zachodowi (skrzyd?o zachodnie klasztoru ukazuje jego pierwotn? d?ugo?c) i wschodowi, powsta? drugi wirydarz z przed?u?eniem zabudowa? na po?udnie.
Przed 1618 rokiem rozpocz?to przebudow? ko?cio?a gotyckiego na barokowy, którego rzut poziomy powtórzy? plan ko?cio?a gotyckiego. Mury nawy obni?ono pozostawiaj?c gotyckie prezbiterium. Trójnawowy uk?ad zosta? zast?piony jednonawowym z rz?dami kaplic po obydwu stronach.
Barokowa przebudowa obj??a równie? klasztor. Wtedy prawdopodobnie powsta?y równie? zabudowania wokó? wi?kszego wirydarza oraz skrzyd?o po?udniowe. To ostatnie zosta?o po??czone z Starostwem tzw. Wodnic? – jednotraktowym, dwukondygnacyjnym budynkiem o funkcjach gospodarczych. Po?rodku dziedzi?ca zewn?trznego wykuto studni? lub, by? mo?e, rozbudowano starsz?, ?redniowieczn?.
Przy okazji prac archeologicznych w latach 60. XX wieku, gdy odkryto pod posadzk? prezbiterium fundamenty pierwszej roma?skiej ?wi?tyni, znaleziono te? siedem grobów opatów tynieckich (XI-XIII wiek). Z jednego z nich pochodzi XI-wieczny z?oty kielich podró?ny z paten? z wyrze?bionymi krzy?em i r?k? Opatrzno?ci, które dzisiaj znajduj? si? w Skarbcu Koronnym na Wawelu.
Z grobu nr 15 pochodzi pastora? (pastora? opata starszego) i metalowy krzy?yk; z grobu 8 tak?e pastora? (pastora? opata m?odszego); z grobu 14 pozosta?o?ci stu?y i manipularz.
W czworobocznej jamie w ?rodku pierwszego prz?s?a nawy g?ównej roma?skiego ko?cio?a znaleziono wspornik z g?ow? kobiec?, tynieck? Corona Muralis. Ten niewyko?czony element architektoniczny z g?ow? kobiec? w stylizowanej koronie z blankami, datowany jest na wiek XIII po r. 1259. Podziwia? go mo?na w tynieckim Muzeum Benedyktynów.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Tyniec ko?o Krakowa.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków-Wzgórze Wawelskie, Ko?ció? ??. Stanis?awa i Wac?awa, Katedra Wawelska
|
|
|
|
Ogólny opis
Obecna budowla jest trzeci? kolejn?, istniej?c? w obr?bie jej murów zewn?trznych. Pierwsz? by?a tzw. katedra przedroma?ska wzniesiona nied?ugo po ustanowieniu w 1000 roku biskupstwa krakowskiego.
|
|
więcej
Powsta?a bezpo?rednio na skale z fundamentami oraz zapewne i murami wykonanymi technik? opus incertum. W wyniku prac badawczych odnaleziono kilka jej reliktów, jak naro?nik pó?nocno - wschodni w krypcie pod kaplic? Zebrzydowskich, mur apsydy pod pó?nocn? cz??ci? obecnego ambitu, mur pod pó?nocnym ramieniem obecnego transeptu, mur w po?udniowej ?cianie krypty pod po?udniow? ?cian? ambitu oraz naro?nik w krypcie pod wschodni? ?cian? ambitu.
Katedra przedroma?ska by?a trójnawow? bazylik? transeptow? o 21 metrowej szeroko?ci korpusu nawowego. Powszechnie przyjmuje si? obecnie, ?e do wyposa?enia tej budowli nale?a?y trzy p?yty o dekoracji plecionkowej, jedna o wymiarach 74x74 cm wtórnie wmurowana w ?cian? zakrystii kaplicy biskupa Maciejowskiego (mog?a pe?ni? funkcj? w przegrodzie oddzielaj?cej chór od nawy lub s?u?y? jako antependium którego? z o?tarzy katedry by? mo?e g?ównego), dwie natomiast odnalezione w Kaplicy ?wi?tokrzyskiej i przechowywane w Muzeum Katedralnym. P?yty te wg przeprowadzonych bada? porównawczych zdradzaj? wp?ywy sztuki karoli?sko-w?oskiej i mog? by? datowane na pocz?tek XI w.
Katedra przedroma?ska zosta?a rozebrana, i z du?ym udzia?em jej budulca na prze?omie XI i XII wieku powsta?a katedra roma?ska, której pocz?tki budowy ??czy si? z panowaniem ksi?cia W?adys?awa Hermana. Now? ?wi?tyni? konsekrowano w 1142 roku. By?a ona murowan? z wapienia i piaskowca trójnawow? bazylik?, zapewne z emporami ponad nawami bocznymi i dziedzi?cem atrialnym przed fasad? zachodni?. Od wschodu i zachodu wznosi?y si? prostok?tne chóry zamkni?te pó?kolistymi apsydami, a pod nimi mie?ci?y si? krypty. Od strony zachodniej wznosi?y si? dwie kwadratowe wie?e.
Do dzisiaj zachowa?y si? znaczne partie tej budowli, przede wszystkim krypta ?w. Leonarda b?d?ca trójnawowa hal? o sklepieniach krzy?owych z gurtami, krypta wschodnia, dolna cz??? wie?y po?udniowej i przyziemie wie?y pó?nocnej oraz fragmentów muru w po?udniowej cz??ci nawy. Najciekawszym zachowanym elementem rze?biarskim tej katedry jest wtórnie u?yty w o?cie?u wej?cia do przedsionku krypty ?w. Leonarda prawy naro?nik nadpro?a z reliefem przedstawiaj?cym skrzydlatego smoka. Zachowa?y si? te? fragmenty posadzki w krupcie ?w. Leonarda, która stanowi jedno z najlepiej zachowanych pomieszcze? roma?skich w Polsce.
Relikty te w znacznej cz??ci znajduj? si? na terenie ekspozycji "Groby Królewskie".
Katedra krakowska stanowi?a centrum czci kanonizowanego w 1253 roku ?w. Stanis?awa, biskupa krakowskiego a od koronacji W?adys?awa ?okietka (20 stycznia 1320 roku) tak?e miejsce koronacji w?adców Polski.
Roma?ska katedra, nadwyr??ona przez czas i po?ar w 1305 roku przestawa?a odpowiada? godno?ci g?ównego ko?cio?a diecezji krakowskiej i dlatego biskup Jan Muskata podj?? prób? budowy nowej ?wi?tyni, zako?czon? jednak na etapie za?o?enia fundamentów wielobocznie zamkni?tego gotyckiego prezbiterium. Natomiast zachowan? prawie bez zmian do dnia dzisiejszego budowl? gotyck?, wzniesiono etapami od roku 1320 do 1346 (prezbiterium z obej?ciem) oraz od 1346 do 1364 (korpus nawowy). Konsekracji ?wi?tyni dokonano 28 marca 1364 roku. Ma ona kszta?t trójnawowej bazyliki z transeptem oraz prostok?tnie zamkni?tym prezbiterium z ambitem.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Na Wzgórzu Wawelskim.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kraków-Wzgórze Wawelskie, Rotunda ??. Feliksa i Adaukta
|
|
|
|
Ogólny opis
Przedroma?ska budowla centralna o uk?adzie tetrakonchosu. Datowana na koniec wieku X, wg najnowszych bada? powsta?a ok. roku 1003. Jej niewielkie wymiary ?wiadcz? o ?ci?le prywatnym, przeznaczeniu.
|
|
więcej
Wewn?trzna ?rednica nawy liczy 4.8 m, ?rednica apsyd po ok. 2.8 m. Mury wykonane w technice opus incertum z p?ytkowego piaskowca ??czonego zapraw? wapienn? zachowa?y si? ?rednio do wysoko?ci oko?o 3 m, za? apsyda po?udniowo-wschodnia do 7 m. Ocala?o równie? o?cie?e przej?cia pomi?dzy kolistym aneksem a naw? oraz cz??ci obramie? dwu otworów okiennych o dwustronnym rozglifieniu. Do rotundy przylega?y aneksy grobowe i pomieszczenia pa?acowe.
Rotund? ufortyfikowano w roku 1241, w??czaj?c w obr?b zabudowa? zamkowych. Odnowiona przez Kazimierza Wielkiego ok. roku 1340 i po?wi?cona pod wezwaniem ?w. Feliksa i ?w. Adaukta.
W czasie renesansowej rozbudowy Wawelu ?wi?tynia uleg?a adaptacji na cele gospodarcze i mieszkalne ale mimo to jest najlepiej zachowanym obiektem architektury przedroma?skiej w Polsce.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Na Wzgórzu Wawelskim, wewn?trz budynku nr 5 mieszcz?cego sta?? wystaw? Wawel Zaginiony. Z zewn?trz niewidoczna.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Krobia, Ko?ció? ?w. Idziego
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony na prze?omie XI i XII wieku z kamieni granitowych z grubsza tylko ociosanych, w technice opus emplectum, z u?yciem ciosów piaskowcowych na naro?ach. Jednonawowy z prezbiterium o nieznanym zako?czeniu i o nieznanym równie? zako?czeni partii zachodniej, w której by? mo?e istnia?a empora.
|
|
więcej
Wielokrotnie przebudowywany co zatar?o pierwotny uk?ad budowli. W XIX wieku np wzniesiono ceglan? apsyd? oraz rozebrano roma?sk? fasad? zachodni?.
Zachowane pó?nocne i po?udniowe mury nawy oraz krótki odcinek murów prezbiterium. W ?cianie po?udniowej trzy rozglifione okienka roma?skie, w tym jedno zamurowane i jedno zachowane ?ladowo. Uskokowy portal po?udniowy pochodzi z ok. 1440 r. We wn?trzu roma?ska granitowa chrzcielnica.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? pe?ni obecnie funkcj? kaplicy cmentarnej. Znajduje si? na cmentarzu miejskim na wzniesieniu na pó?noc od centrum, na terenie przedmie?cia Krobi zwanego Ko?cielskie, przy wylocie ul. Pozna?skiej do Gostynia.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Kruszwica, Ko?ció? ??. Piotra i Paw?a
|
|
|
|
Ogólny opis
Zbudowany w latach 1120-1140 jest trójnawow? (pó?niejsze o kilkadziesi?t lat s? kaplice boczne), filarow? bazylik? wzniesion? na planie krzy?a ?aci?skiego z ciosów granitowych i piaskowcowych.
|
|
więcej
Prezbiterium zamkni?te jest absyd?, flankowane wyd?u?onymi aneksami i poprzedzone transeptem z wschodnimi absydami oraz trójprz?s?owym korpusem nawowym, zako?czonym pó?nogotyck? wie?? z 1 po?. XVI w., zbudowan? z ceg?y w w?tku gotyckim, z wtórnym u?yciem ciosów roma?skich i roma?skiej kolumienki w biforium. Pierwotnie zamyka? ko?ció? dwuwie?owy masyw zachodni, z którego zachowa?y si? mury si?gaj?ce wysoko?ci parapetów okiennych.
Do wn?trza ko?cio?a prowadz? obecnie trzy portale, wszystkie od strony po?udniowej - jeden do transeptu i dwa do nawy bocznej. Portal pó?nocny zosta? zamurowany. Ko?ció? o?wietla szesna?cie okien w korpusie nawowym, cztery w masywie zachodnim oraz osiem w cz??ci prezbiterialnej.
Wn?trze ko?cio?a sk?ada si? z prezbiterium po??czonego portalami z bocznymi aneksami (obecnie to zakrystia i skarbiec), trójprz?s?owego transeptu zawieraj?cego w absydach fragmentarycznie zachowane roma?skie mensy o?tarzowe, trzech naw korpusu systemu arkadowo-filarowego, trójdzielnego przyziemia masywu zachodniego z empor? na pi?trze, dost?pn? poprzez kr?cone schody od po?udnia.
W aneksie pó?nocnym zachowa?o si? roma?skie sklepienie krzy?owe, po?udniowe przykrywa sklepienie kolebkowe z XVI w. Przyziemie westwerku, przekryte jest roma?skimi sklepieniami krzy?owymi na gurtach, zawiera od pó?nocy kaplic?, a po?rodku kaplic? chrzcieln?. Hemisferycznie przesklepione s? jeszcze apsydy, wn?trze ko?cio?a przykrywa drewniany strop, za?o?ony w latach 1954-1956. W apsydzie g?ównej znajduje si? powsta?a w 1980 roku kopia roma?skiego o?tarza.
Posadzka by?a pierwotnie u?o?ona z glazurowanych p?ytek ceramicznych, a ?ciany tynkowane i polichromowane.
Pomimo i? kolegiata ??. Piotra i Paw?a jest jedn? z najlepiej zachowanych ?wi?ty? roma?skich w Polsce to nale?y pami?ta?, ?e swój obecny wygl?d zawdzi?cza przeprowadzonej w latach 1954-1956 gruntownej reromanizacji. Zaaran?owane wtedy wn?trze roma?skie, eksponuj?ce faktur? murów, a przez to wywo?uj?ce wra?enie archaiczno?ci, z pewno?ci? robi du?e wra?enie na turystach, nie oddaje jednak atmosfery roma?skiej ?wi?tyni, oddzia?uj?cej na cz?owieka wczesnego ?redniowiecza ca?? gam? jaskrawych barw.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ona jest na wschodnim brzegu jeziora Gop?o, na skraju zwartej zabudowy miasta.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Krzyworzeka, Ko?ció? ?wi?tych Piotra i Paw?a
|
|
|
|
Ogólny opis
Ko?ció? zbudowano w 1264 roku z fundacji ksi?cia wielkopolskiego Boles?awa Pobo?nego. To budowla orientowana, jednonawowa, z w??szym prosto zamkni?tym prezbiterium. Wzniesiona z kamienia polnego, pó?niej nadbudowana ceg?? i przebudowana w XVIII i XIX wieku, obecnie otynkowana.
|
|
więcej
Zachowany pierwotny uk?ad przestrzenny. Od pó?nocy do prezbiterium przylega pi?trowa zakrystia pochodz?c? z pierwotnego za?o?enia. Strop w nawie i kolebki w prezbiterium i zakrystii s? wtórn? rekonstrukcj? oryginalnych sklepie?. We wschodniej ?cianie prezbiterium zachowa?o si? pierwotne okno.
Obok ko?cio?a znajduje si? datowana na ten sam okres co ko?ció?, wykonana z kamienia polnego i nie otynkowana dzwonnica na planie kwadratu. Ma cztery pó?koli?cie zamkni?te, w?skie okna i zachowa?a swój pierwotny charakter. Warto zwróci? uwag? na jej portal wej?ciowy i okno we wschodniej ?cianie.
Zespó? ko?cielny w Krzyworzece pe?ni?cy kiedy? funkcje obronne posiada? zewn?trzne umocnienia, przypuszczalnie w formie wa?u ziemnego lub drewniano-ziemnego. Nie zachowa?y si? one do naszych czasów.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Obiekt w centrum miejscowo?ci po?o?onej 4 kilometry od Wielunia, przy drodze prowadz?cej z Wielunia do Mokrska i Skomlina.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Legnica, Zamek Piastowski
|
|
|
|
Ogólny opis
Pierwszy murowany zamek w Legnicy wzniesiony zosta? w czasach ksi?cia Henryka Brodatego, a przed rokiem 1240 istnia?y ju? wszystkie zachowane do dzi? niekiedy w formie reliktów, jego roma?skie budowle.
|
|
więcej
S? to patrz?c od wschodu, tj. g?ównego wej?cia na zamkowy dziedziniec wie?a ?w. Piotra, palatium i wie?a ?w. Jadwigi. Przy palatium w odleg?o?ci kilku zaledwie metrów znajdowa?a si? kaplica, której relikty kryje dzi? specjalny pawilon, a za ni? nieco dalej na pó?noc nie istniej?ca ju? wie?a Lubi?ska, w pobli?u której zachowa? si? kilkunastometrowy kawa?ek pierwotnego muru tarczowego.
Wie?? ?w. Piotra zbudowano na planie ko?a, z ceg?y w uk?adzie wendyjskim. Jej najstarsza, roma?ska cz??? zachowa?a si? do wysoko?ci 3 pi?tra.
Pallatium by?o budynkiem trzykondygnacjowym, wzniesionym z ceg?y w uk?adzie wedyjskim na planie prostok?ta o wymiarach 16 na 62 m. XV wieczne przebudowy ca?kowicie zatar?y jego pierwotny kszta?t. Zachowa?y si? tylko fragmenty muru mi?dzy obecnymi oknami, dwustronnie rozglifione okienka czy na wy?szej kondygnacji ?lady po biforiach i zamurowany otwór ?wiadcz?cy ?e istnia?o po??czenie mi?dzy palatium a dwupoziomow? kaplic? zamkow?.
Wie?a ?w. Jadwigi zamyka?a uk?ad obronny od zachodu, zbudowano j? na planie ko?a z ceg?y w uk?adzie wendyjskim od strony zewn?trznej, w w?tku g?ówkowym wewn?trz. Jej najstarsza cz??? zachowa?a si? do wysoko?ci 3 pi?tra.
W odleg?o?ci zaledwie kilku metrów od palatium w kierunku pó?nocnym znajdowa?a si? kaplica grodowa, dwupi?trowa i skomunikowana z palatium. Sk?ada?a si? z 6-bocznej nawy z 12-bocznym obej?ciem oraz wyd?u?onego prezbiterium zamkni?tego apsyd?. Elementy dekoracyjne wykonano z piaskowca. Jej relikty w postaci muru do wysoko?ci 70 cm i liczne pozosta?o?ci detalu architektonicznego odkryto w roku 1963.
Wie?a Lubi?ska by?a budowl? roma?sk?, na planie kwadratu, nie zachowa?a si?, jej niewidoczne obecnie relikty odkryto wewn?trz ryzalitu pó?nocnego w pó?nocnym skrzydle obecnych zabudowa? zamkowych.
Po wschodniej stronie tej wie?y odkryto relikty muru pierwotnego obronnego.
Liczne przebudowy, w celu dostosowania zamku do reprezentacyjnych funkcji jakie pe?ni?, spowodowa?y ?e dzi? trudno uzmys?owi? sobie jego roma?sk? prowieniencj?.
Nie sposób jednak nie zauwa?y? wendyjskich murów budowli, a tylko rzut oka na rekonstrukcj? pa?acowej kaplicy u?wiadamia, ?e dorównywa?a ona swoim niemieckim czy czeskim odpowiednikom. Zachowany detal architektoniczny prezentowany zarówno w rezerwacie archeologicznym jak i w muzeach wroc?awskich wskazuje, ?e mamy do czynienia z z?o?eniem wybitnym, które jak na polskie warunki zachowa?o si? w stopniu zaskakuj?co dobrym.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Zamek po?o?ony jest pó?nocno wschodniej, ?redniowiecznej cz??ci zabudowy miasta.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Lubi?, Ko?ció? ?w. Leonarda
|
|
|
|
Ogólny opis
Budowla jednonawowa, z wydzielonym prezbiterium zamkni?tym pó?kolista apsyd?. Wzniesiona przez benedyktynów z s?siedniego opactwa jako ko?ció? parafialny na pocz?tku XIII wieku.
|
|
więcej
Murowana z ciosów granitowych które niezwykle czytelnie wyznaczaj? zakres zachowania pierwotnej budowli. Elementy architektoniczne i zdobnicze wykonano z kszta?tek ceramicznych, co jest szczególnie widoczne we fryzie arkadowym i o?cie?ach okna apsydy.
Uk?ad przestrzenny ko?cio?a zosta? znacz?co zmieniony, bry?a tak?e uleg?a powa?nym modyfikacjom.
W latach 1549-56 ?wi?tyni? przebudowano w stylu gotyckim. Podwy?szono wówczas wszystkie ?ciany, wyburzono ?cian? zachodni? przebudowuj?c dotychczasow? naw? na znacznie obszerniejsza, przemurowano te? okna w prezbiterium.
Pierwotne s? obecnie tylko dolne partie murów prezbiterium i apsyda. W pó?nocnej ?cianie nawy znajduj? relikty uskokowego portalu zamkni?tego pó?kolistym ?ukiem (by? mo?e g?ównego wej?cia do ?wi?tyni) oraz znajduj?cego si? nad nim okienka. Pierwotne jest okno apsydy. We wn?trzu przetrwa?y sedilla w ?cianach bocznych prezbiterium, sklepienie krzy?owe prezbiterium oraz gzymsy pierwotnego sklepienia apsydy.
?wi?tyni? poddano reromanizacji na w latach 90. XX wieku. W ko?cielnym lapidarium znajduje si? pó?noroma?ska g?owica, której pierwotne usytuowanie nie jest znane.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? po?o?ony jest na wzgórzu tu? obok opactwa benedyktynów.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Lubi?, Zespó? klasztorny benedyktynów
|
|
|
|
Ogólny opis
Z?o?ony z ko?cio?a pw. Narodzenia NMP i klasztoru usytuowanego po jego stronie pó?nocnej. Roma?ski ko?ció? opactwa murowany w technice opus emplectum z ciosanych g?azów narzutowych ró?nej wielko?ci z elementami konstrukcyjnymi z piaskowca dolno?l?skiego, realizowany by? w dwóch fazach.
|
|
więcej
Roma?ski ko?ció? opactwa murowany w technice opus emplectum z ciosanych g?azów narzutowych ró?nej wielko?ci z elementami konstrukcyjnymi z piaskowca dolno?l?skiego, realizowany by? w dwóch fazach. W fazie I, XII wiecznej, powsta?a budowla jednonawowa, bez prezbiterium ale za to z transeptem i wie?? zachodni?. Naw? od wschodu zamyka?a apsyda, a o ró?nym promieniu apsydy (pó?nocna wi?kszym, po?udniowa mniejszym) zamyka?y od wschodu oba ramiona prezbiterium (te? ró?nej d?ugo?ci).
W fazie II, XIII wiecznej, dobudowano prosto zamkni?te prezbiterium (usuwaj?c apsyd? g?ówn?) wraz z zamkni?t? apsydialnie kaplic? od pó?nocy przylegaj?c? do prezbiterium. Obecna pó?nogotycka forma prezbiterium jest wynikiem kolejnej przebudowy zapocz?tkowanej w roku 1444. Wtedy te? podwy?szono ?ciany nawy oraz zbudowano now? wie??, zachowuj?c jej przyziemia. Jeszcze wi?ksze zmiany wprowadzi? barok, cho?by poprzez kaplice ?w. Benedykta i Matki Boskiej Ró?a?cowej w ramionach transeptu. Barokowy jest te? obecny wystrój ?wi?tyni.
Jednocze?nie ju? w XII wiecznej fazie budowy zrealizowano wschodnie skrzyd?o klasztoru, z?o?one z trzech, najprawdopodobniej pi?trowych pomieszcze?, które zwi?zane zosta?y z murami ?wi?tyni poprzez kaplic? pó?nocn? w XIII wieku. Odkryte wokó? ?lady ?wiadcz?, ?e ca?e za?o?enie by?o ufortyfikowane.
W obecnym ko?ciele pierwotne s? mury nawy do niemal pe?nej wysoko?ci, fragmenty prezbiterium i zakrystii. W trakcie bada? archeologicznych pod posadzk? natrafiono na fragmenty trzech apsyd. Przyziemie wie?y kryje pozosta?o?ci krypty, przykrytej czteropolowym sklepieniem wspartym na ?rodkowym filarze.
Relikty przy?ciennych pilastrów ?wiadcz?, ?e nawa by?a pierwotnie sklepiona. W ?cianie zachodniej zachowa?a si? od strony nawy fragment prostok?tnego filara. Komunikacj? zapewnia? zachowany portal po?udniowy kamienny portal.
Od pocz?tku istnienia opactwo Lubiniu by?o znacz?cym o?rodkiem kultury. Sprowadzeni tu benedyktyni, stosuj?c si? do wymaga? regu?y zakonu, w XII w. utworzyli skryptorium, w którym przepisywano ksi?gi liturgiczne, roczniki i dokumenty, a w pó?niejszym okresie przek?ady fragmentów Pisma ?wi?tego, zbiory kaza? i kroniki zakonu. Z XIII wieku pochodzi zachowany r?kopis Rocznika Lubi?skiego.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Klasztor po?o?ony jest przy drodze 308 z Ko?cina, na wzgórzu co sprawia, ?e jest bardzo dobrze widoczny z odleg?o?ci kilku kilometrów.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Lublin, Don?on Zamku Lubelskiego
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony najpewniej w II po?owie XIII wieku jako kamienno-ceglana wie?a na planie ko?a podzielona kondygnacjami, z klatk? schodow? wewn?trz grubo?ci muru.
|
|
więcej
Wzniesiony najpewniej w II po?owie XIII wieku jako kamienno-ceglana wie?a na planie ko?a podzielona kondygnacjami, z klatk? schodow? wewn?trz grubo?ci muru.
Dolne partie wie?y zbudowano z ?amanego kamienia, górne - z ceg?y. Grubo?? muru dochodzi miejscami do 4 metrów. Na pierwszej kondygnacji niewielkie okna, w pomieszczeniu na czwartym pi?trze podwójne, prostok?tne okno przypominaj?ce biforium, którego cz??ci zako?czone s? ?ukiem pó?kolistym i rozdzielone kolumienk?.
Lubelski don?on jest obiektem u?ytkowym, obronnym i nie przypisywane mu czasem cechy stylowe stawiaj? go w zestawieniu najcenniejszych lubelskich zabytków. Nie by? znacz?co przebudowywany, omin??y go te? liczne wojenne zawieruchy. Od 1957 roku mie?ci sale ekspozycyjne Muzeum Lubelskiego.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w po?udniowym skrzydle Zamku Lubelskiego.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Lwówek ?l?ski, Ko?ció? Wniebowzi?cia NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Z wzniesionej przed rokiem 1270 z miejscowego szarego granitu, roma?skiej trójnawowej bazyliki pozosta?a dwuwie?owa fasada zachodnia o szeroko?ci ok. 28 m, typowy westwerk, znany z du?ej liczby ko?cio?ów niemieckich.
|
|
więcej
Korpus budowli pierwotnej uleg? rozebraniu przy wznoszeniu nowego halowego ko?cio?a gotyckiego.
Wie?e masywu zbudowano na plamie kwadratu, w partii dwóch ostatnich kondygnacji s? o?mioboczne. ??cznik mi?dzywie?owy zwie?czono dachem pulpitowym.
Fasada zawiera zamurowan? wtórnie roma?sk? centraln? rozet? a w przyziemiu zamkni?ty ostrym ?ukiem portal z ok. 1260, uskokowy, z kolumienkami o g?owicach z dekoracj? ro?linn?. W archiwolcie ?abki i elementy ro?linne, w tympanonie p?askorze?bione przedstawienie Koronacji Matki Bo?ej z figurami panien m?drych i g?upich.
Pierwotne s? przej?cia arkadowe, prowadz?ce z kruchty mi?dzywie?owej do wn?trza wie? i biforia w wie?ach.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Ko?ció? usytuowany jest w zachodniej cz??ci centrum miasta.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
M?tno, Ko?ció? Zwiastowania NMP
|
|
|
|
Ogólny opis
Wzniesiony w III ?w. XIII wieku ze starannie ociosanych kwadr granitowych o regularnym kszta?cie jako budowla jednonawowa z prosto zamkni?tym prezbiterium d?u?szym od nawy, wie?? zachodni? szersz? od nawy i zakrysti? od po?udnia.
|
|
więcej
Kruchta wie?owa pierwotnie ??czy?a si? z naw? ko?cio?a przej?ciem o ?uku okr?g?ym.
W niezmienionym stanie zachowany uk?ad przestrzenny budowli i bry?a ko?cio?a poza zmianami wprowadzonymi przez XIX przebudow?, kiedy to zburzono ?cian? wschodni? i dobudowano ceglan? apsyd?.
G?ówny portal od strony zachodniej ostro?ukowy, drugie wej?cie prowadzi z zakrystii, w której zachowa?o si? pierwotne sklepienie kolebkowe.
Ko?ció? o cechach wczesnogotyckich, umieszczony jednak przez Z. ?wiechowskiego w Katalogu Architektury Roma?skiej w Polsce (2009) a tak?e w Architekturze Roma?skiej w Polsce (2000). Na stronie zabytek.pl okre?lony jako "typowa dla regionu budowla granitowa z okresu przej?ciowego pomi?dzy romanizmem a gotykiem".
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony w centrum wsi, przy drodze Cedynia Chojna.
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
Mieronice, Ko?ció? ?w. Jakuba
|
|
|
|
Ogólny opis
Obecny ko?ció? pw. ?w. Jakuba posiada wzniesione ok. roku 1250 prezbiterium, murowane z ceg?y, w dolnej partii w uk?adzie trzy wozówki na przemian z g?ówk?, w górnej w uk?adzie wendyjskim. Wcze?niejsza drewniana nawa zosta?a w wieku XV zast?piona obecn? murowan?.
|
|
więcej
Prezbiterium zachowa?o pierwotny uk?ad przestrzenny i bry??. W wieku XVI poszerzono jedynie i oprofilowano okna w ?cianie po?udniowej i wschodniej.
Z pierwszego okresu pochodz? fryzy: arkadowy i z uko?nie uk?adanych cegie?, o?cie?a w ?cianie pó?nocnej, zas?oni?te niestety przez dobudowan? zakrysti? i sklepienie prezbiterium wraz ze wspornikami o dekoracji ro?linnej.
Wewn?trz na ?cianach, odkryta w roku 1939, czarno - ?ó?to - czerwona polichromia. Jej tre?ci? s? przedstawienia scen ze Starego i Nowego Testamentu.
Umieszczony przez Z. ?wiechowskiego w Katalogu Architektury Roma?skiej w Polsce.
|
|
Położenie, dojazd, zwiedzanie
Po?o?ony malowniczo na niewielkim pagórku w centrum wsi Mieronice (tej ko?o Wodzis?awia).
|
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
|
|
|
autor zdjęcia:
|
|
opis zdjęcia:
|
|
wszystkich: 101 na stronach: 3 << 1 2 3 >>
|
|